Çocuklarda aitlik duygusu ve gelişimini takip etmek anne babaların en önemli rollerinden birisi olmalıdır. Özellikle 0-6 yaş çocuklar somut işlemler döneminde oldukları için bazı duyguları tam anlamıyla hissedemezler. Hissettikleri duyguların da neler olduklarını kavramada zorlanabilirler. O yüzden aile ortamında anne ve babaların çocuklara aşılaması gereken bazı duygular vardır. Aitlik duygusu da bu duyguların başında gelmektedir. Somut işlemler dönemindeki bir çocuk sonucunu bilmeden yaptığı şeylerden dolayı cezalandırılmayı ve suçlanmayı kabullenemez. O yüzden çocukların bu tür durumlarla karşılaşmaması için anne babaların önceden önlemler almaları gerekmektedir.
Aitlik Duygusu Nedir?
0-6 yaş çağındaki çocuklar soyut işlemler dönemine geçmedikleri için herhangi bir objenin veya nesnenin kime ait olduğuna önem vermezler. Bu dönemde en çok karşılaşılan durumların başında çocukların oyuncak kavgası gelmektedir. Bir çocuk diğerinin oyuncağını izin almadan kendisininmiş gibi alır ve onu sahiplenir. Bu da aitlik duygusunun çocukta gelişmediğinin bir göstergesidir. Aitlik duygusu bu yaş çocuklarında anne babaların da desteği ile şekillenmeye başlar. Çocuklarına kendilerine ait olmayan bir nesneyi,objeyi, oyuncağı veya herhangi bir şeyi sahibinden izin almadan kullanmanın doğru olmadığı anlatılmalıdır. Aitlik duygusu bu şekilde çocukta şekillenmeye başlayacak ve başkasının eşyasını, kendi eşyasını ayırt edebilecek konuma gelecektir.
Aitlik Duygusunu Aşılamak İçin;
- Çocuklarınızın eşyalarını kullanırken oyuncağını alırken ondan izin almalısınız. Bu senin eşyan ve ben bunu kullanmak için senden izin istiyorum. Bu sana ait düşüncesini ve duygusunu çocuğa hissettirebilmek gerekmektedir.
- Çocuklarınızı arkadaşlarıyla oyun oynadığı sırada kendisine ait olmadığı bir şeyi almaya kalktığında daha önceden bu konuyu konuşmuş olduğunuzu hatırlatarak onu uyarın. Sizin bu durumda sessiz kaldığınızı gördüğünde davranışı tekrar etme olasılığı artacaktır.
- Çocuğunuz sizin eşyalarınızı izinsiz olarak aldığında ona anne babası olsanız bile size ait bir şeyi sizden izin almadan kullanamayacağını açık ve basit bir dille anlatmanız gerekmektedir.
- Çocuğunuzun aitlik konusunda empati yapmasını sağlayarak ona bu duyguyu en iyi şekilde açıklayabilirsiniz. Bir arkadaşın senin oyuncağını izinsiz alsa ne hissedersin? gibi sorular sorarak onun bu duyguyu benimsemesini sağlamalısınız.
- Başkasından izin almadan başkasının bir eşyasını almanın veya kullanmanın onu kötü durumlara düşürebileceği karşı tarafın ona zarar verebileceğini anlatarak bunun iyi bir şey olmadığını açıklamanız gerekmektedir.
Aitlik duygusunu geliştirmek için çocuklarınıza yukarıda bahsedilen konularda destek olmalı ve onların bu duyguyu net olarak kavramalarını sağlamalısınız. Aitlik duygusu gelişmeyen çocuklar kritik dönem diye adlandırılan bu çağda benimseyemedikleri bu durumu ileriki yaşlarda daha zor bir şekilde benimseyecektir. Bu da çocuklarınızın toplum içerisinde dışlanan bireyler olmasına sebep olabileceği gibi suç işleme potansiyeli yüksek bireyler yetiştirebilirisiniz. Soyut işlemler dönemine geçmeyen bir çocuk hırsızlık, çalmak gibi kavramları sadece kavram olarak kötü olduğunu bilirler.
Bu tür faaliyetleri bilmeyen çocuklar ne anlama geldiğini, nasıl yapıldığını bilmezler. O yüzden çocuğunuza arkadaş çevresi tarafından bu tür yakıştırmalar yapılabilir. Bu gibi durumlarda çocuk içine kapanır, öfkelenip saldırgan bir tavır sergileyerek çevresine ve kendisine zarar verme eğilimi gösterebilir. Çocuğunuzun aitlik duygusunun tam anlamıyla gelişmesine yardımcı olmak için ona destek olmalı ve kendisine ait olmayan herhangi bir şeyin izinsiz kullanılmasının suç olduğunu, kötü bir davranış olduğunu, toplum tarafından hoş karşılanmayacağını benimsetmeye çalışmalısınız. Böylece çocuğunuz ileriki yaşlarda aitlik duygusuna sahip, duyarlı, toplumsal kurallar çerçevesinde hareket eden bir birey olacaktır.