Kırık, kemiğin bir veya birden fazla yerinde süreklilik bozukluğudur. Kırıklar, travmatik bir olay (düşme, kaza, darbe) veya kemikleri zayıflatan bir hastalık (osteoporoz) nedeniyle oluşabilir.
Kırık belirtileri:
- Ağrı
- Şişlik
- Morarma
- Hareket kısıtlılığı
- Deformasyon
Kırıklarda yapılması gereken temel müdahale:
1. İlk Yardım:
- Hayati tehlikeyi kontrol edin. Bilinç kaybı, solunum durması veya kanama gibi hayati tehlike arz eden durumlar varsa öncelikle bunlara müdahale edilmelidir.
- Kırık bölgeyi hareketsiz hale getirin. Kırık bölgeyi hareket ettirmek ağrıyı artırabilir ve kemiğin daha fazla hasar görmesine neden olabilir.
- Kırık bölgeyi soğutun. Soğuk uygulama, ağrı ve şişliği azaltmaya yardımcı olur. Buz torbası veya soğuk kompres kullanılabilir.
- Kırık bölgeyi yüksekte tutun. Yüksekte tutmak, şişliği azaltmaya yardımcı olur.
- Tıbbi yardım alın. Kırık tanısı ve tedavisi için en kısa sürede bir doktora başvurmak önemlidir.
2. Doktor Muayenesi:
Doktor, kırık bölgeyi muayene edecek ve röntgen gibi görüntüleme yöntemleri ile tanıyı koyacaktır. Kırığın tipine ve yerine göre tedavi yöntemi belirlenir.
3. Tedavi Yöntemleri:
- Alçı veya atel: Kırık bölgenin hareketsiz hale getirilmesi için alçı veya atel kullanılabilir.
- Cerrahi müdahale: Bazı kırık türlerinde kemiklerin cerrahi yöntemlerle yerine yerleştirilmesi ve sabitlenmesi gerekebilir.
- Fizik tedavi: Kırık iyileştikten sonra eklemlerin hareket kabiliyetini ve kas gücünü geri kazanmak için fizik tedavi uygulanabilir.
Kırıklarda yapılması gerekenler ve yapılmaması gerekenler:
Yapılması gerekenler:
- Kırık bölgeyi hareketsiz hale getirmek
- Kırık bölgeyi soğutmak
- Kırık bölgeyi yüksekte tutmak
- Tıbbi yardım almak
Yapılmaması gerekenler:
- Kırık bölgeyi hareket ettirmek
- Kırık bölgeyi ısıtmak
- Kırık bölgeye masaj yapmak
- Kırık bölgeyi kendi kendine düzeltmeye çalışmak
Kırıklarda iyileşme süresi:
Kırık türüne, yerine ve tedavi yöntemine göre değişir. Basit kırıklar 6-8 haftada iyileşirken, karmaşık kırıklar 3-6 ay veya daha uzun süre iyileşme süresi gerektirebilir.
Kırıkların önlenmesi:
- Düşmelerden kaçınmak
- Güçlü ve sağlıklı kemikler için dengeli beslenmek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Kemikleri zayıflatabilecek risk faktörlerinden (osteoporoz, sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi) uzak durmak
