Akciğerlerde bulunan hava keseciklerinin hasar görmesi sonucu akciğer kapasitesinin düşmesine bağlı olarak nefes almada zorluk çekilmesi sonucu amfizem hastalığı ortaya çıkar. Oldukça yaygın bir hastalık olan bu durum özellikle 45 yaşın üstündeki kişilerde fazlaca görülmektedir. Hastalığın en sık görülen nedeni sigara kullanımıdır ve uzun süre sigara içmek bu hastalığın riskini arttırır. Çok nadir de olsa sigara içmeyen kişilerde de görülme olasılığı vardır. Bazı durumlarda hastalık ciddi ve yaşamı tehdit eden durumlara da yol açabilmektedir.
Amfizem Belirtileri
Amfizemin en önemli belirtisi kişide nefes darlığının gelişmesidir. Buna diğer belirtiler bazen eşlik eder bazen de etmeyebilir. Hastalığın genel belirtileri arasında şunları sayabiliriz. Göğüste oluşan ağrı veya basınç hissi, el ve ayaklarda tırnak yatağının altındaki dokularda kalınlaşma olması, mukus renginin açık, sarı ve yeşil olması, yorgunluk hissi, nefeste oluşan zorlanma veya hızlı nefes alımı, nefes alıp verirken meydana gelen hırıltı ve ıslık sesi. Kişinin hayatını tehdit eden belirtiler arasında ise; kişinin dudak ve tırnaklarında mavi rengin oluşması, bilinçte meydana gelen değişiklikler, kalbin hızlı bir şekilde atması, nefes darlığının ortaya çıkmasıdır.
Amfizem Nedenleri ve Risk Faktörleri
Amfizem hastalığının ilk nedeni sigara kullanımıdır. Pasif içici dahi olunsa kişi risk altındadır. Diğer bir nedeni ise protein eksikliğinin olmasıdır. Hastalığın çok az bir kısmında kalıtsal olarak akciğerdeki esnek yapının korunmasına yardımcı olan AAt protein eksikliğinin olması hastalığa neden olabilir. Hastalığın risk faktörlerine gelince bunlara örnek olarak; sigara kullanan kişileri, yaş durumu, pasif içici olma, mesleğinden dolayı duman ve tozları solumak, iç ve dış mekân kirliğine maruz kalmak, HIV enfeksiyonun olması ve konnektif doku bozukluğu hastalığını verebiliriz.
Amfizem Tanısı
Doktor, kişide amfizem hastalığının olup olmadığını belirlemek için bazı testler isteyecektir. Bu testler arasında; akciğerin fonksiyonlarını ölçen testler vardır. Bu testler ile amfizem daha ortaya çıkmadan tespit edilebilir. Testler sayesinde akciğerlerin ne kadar hava yuttuğu, akciğerden içeri ve dışarı ne miktarda hava girdiği ölçülür. Arteral kan gazı analizi ile akciğerlerin kan dolaşımı sırasında oksijen iletimi ve karbondioksit alımını ne ölçüde yaptığı ölçülür. Pul oksimetri testi ile kişinin kandaki oksijen miktarı ölçülür. Kişinin oksijene ihtiyacı olup olmadığı bu test ile belirlenir. Test, egzersiz sırasında, dinlenirken ve gece yapılmaktadır. Göğüs röntgeni, hastalığın teşhisi hakkında doğru bir karar verilmesine yardımcı olacaktır. Balgam muayenesi bazı akciğer sorunlarının çözümünde yardımcı olacaktır.
Amfizem Tedavisi
Hastalığın tedavisinde ilk yapılması gereken hareket sigaranın hemen bırakılmasıdır. Ondan sonra uygulanacak olan tedaviler ise kişinin kendisini iyi hissetmesine, yaşamda daha aktif olmasına ve hastalığın ilerlemesinin yavaşlatılmasına yönelik olacaktır. Hastalığın tedavisi seçenekleri arasında şunları sayabiliriz. Bronkodilatörler kişinin nefes problemlerinin çözümünde kullanılan ilaçlardır. Nefes yoluyla alınan kortizonlu spreyler hastalığın belirtilerinde azalmaya neden olabilirler. Yalnız bu spreylerin uzun süreli kullanılmaları kişide kemiklerin zayıflamasına, yüksek tansiyona, katarakt ve şeker hastalığı riskine neden olabilmektedir. Düşük oksijen miktarı ve şiddetli amfizem bulunuyorsa oksijen desteği alınmalıdır.
