Ankilozan spondilit, bel ağrısına neden olan bir artrit türüdür. Kalça ağrısı ve gelip gidebilen sert bir sırt dahil semptomlar. Zamanla, omurgadaki omurlar kaynaşabilir ve sertleşebilir (ankiloz). Egzersiz, ağrıyı hafifletmenin ve esnekliği korumanın en iyi yollarından biridir. Ağrı kesiciler ve diğer ilaçlar da yardımcı olur.
Ankilozan spondilit (AS) nedir?
Ankilozan spondilit (ayak bileği-oh-sing spon-dereotu-göz-tiss olarak telaffuz edilir), kronik (uzun süreli) omurga iltihabına neden olan bir artrit şeklidir . Ankilozan spondilit (AS), omurganın tabanı ile pelvis arasında bulunan sakroiliak eklemleri alevlendirir. Sakroiliit adı verilen bu iltihap, AS’nin ilk belirtilerinden biridir. Enflamasyon genellikle omurgayı oluşturan kemikler olan omurlar arasındaki eklemlere yayılır. Bu durum spondilit olarak bilinir.
AS’li bazı kişiler şiddetli, kalıcı sırt ve kalça ağrısı ve sertliği yaşarlar. Diğerlerinin gelip giden daha hafif semptomları vardır. Zamanla, yeni kemik oluşumları omur bölümlerini bir araya getirerek omurgayı sertleştirebilir. Bu duruma ankiloz denir.
Ankilozan spondilit (AS) ne kadar yaygındır?
Ankilozan spondilit, spondiloartropatiler olarak bilinen bir grup hastalığa aittir. 1000 Amerikalıdan üç ila 13’ü bu hastalıklardan birine sahiptir.
Kimlerde ankilozan spondilit (AS) olabilir?
Kadınlardan daha fazla erkeği etkilemesine rağmen herkes AS alabilir. Semptomlar genellikle 17 ile 45 yaş arasındaki kişilerde görülür. Ankilozan spondilit genetik bir bağa sahiptir ve ailelerden geçebilir.
BELIRTILERI VE NEDENLERI
Ankilozan spondilite (AS) ne sebep olur?
AS’li kişilerin yaklaşık %95’i insan lökosit antijen-B geninin (HLA-B) bir varyasyonuna sahiptir. Bu değiştirilmiş veya mutasyona uğramış gen, hastalık riskini artıran HLA-B27 adlı bir protein üretir. Bununla birlikte, mutasyona uğramış bir HLA-B geni olan çoğu insan AS almaz. Aslında AS’li bir ebeveynden mutasyona uğramış geni alan çocukların %80’i hastalığı geliştirmez. 60’tan fazla gen bu duruma bağlanmıştır.
Bu koşullardan birine sahip olmak da riskinizi artırabilir:
Ankilozan spondilit (AS) belirtileri nelerdir?
Semptomlar tipik olarak 17 ila 45 yaşları arasında ortaya çıkar, ancak daha küçük çocuklarda veya daha yaşlı erişkinlerde gelişebilir. Bazı insanlar kalıcı ağrıya sahipken, diğerleri daha hafif semptomlar yaşar. Belirtiler ara ara alevlenebilir (kötüleşebilir) ve iyileşebilir (remisyona girebilir). Ankilozan spondilitiniz varsa, şunları yaşayabilirsiniz:
- Alt sırt ağrısı ve sertliği
- Kalça ağrısı
- Eklem ağrısı
- Boyun ağrısı
- Nefes almada zorluk
- Yorgunluk
- İştahsızlık ve açıklanamayan kilo kaybı
- Karın ağrısı ve ishal
- Deri döküntüsü.
- Görüş problemleri
TEŞHIS VE TESTLER
Ankilozan spondilit (AS) nasıl teşhis edilir?
Ankilozan spondiliti kesin olarak teşhis eden bir test yoktur. Belirtilerinizi ve aile geçmişinizi inceledikten sonra, sağlık uzmanınız bir fizik muayene yapacaktır. Sağlayıcınız, tanıyı yönlendirmeye yardımcı olması için bu testlerden bir veya daha fazlasını sipariş edebilir:
- Görüntüleme taramaları:Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramaları , omurga problemlerini geleneksel X-ışınlarından daha erken tespit edebilir. Yine de, sağlayıcınız artrit olup olmadığını kontrol etmek veya diğer sorunları ekarte etmek için omurga röntgeni isteyebilir.
- Kan testleri:Kan testleri, HLA-B27 geninin varlığını kontrol edebilir. Avrupa kökenli insanların yaklaşık %8’i bu gene sahiptir, ancak bunların yalnızca dörtte biri ankilozan spondilit geliştirir.
YÖNETIM VE TEDAVI
Ankilozan spondilitin (AS) komplikasyonları nelerdir?
Ankilozan spondilit omurgadan daha fazlasını etkileyebilir. Hastalık, pelvis, omuzlar, kalçalar ve dizlerdeki ve omurga ile kaburgalar arasındaki eklemleri alevlendirebilir. AS’li kişiler omurga kırıklarına (kırık omurlar) daha yatkındır . Diğer komplikasyonlar şunları içerir:
- Kaynaşmış omurlar (ankiloz).
- Kifoz (omurganın öne eğriliği).
- Osteoporoz .
- Ağrılı göz iltihabı (iritis veya üveit ) ve ışığa duyarlılık (fotofobi).
- Aortit, aritmi ve kardiyomiyopati dahil olmak üzere kalp hastalığı .
- Nefes almayı etkileyen göğüs ağrısı.
- Çene iltihabı.
- Kauda ekina sendromu (sinir yara izi ve iltihaplanma).
Ankilozan spondilit (AS) nasıl yönetilir veya tedavi edilir?
Ankilozan spondilit ömür boyu süren bir durumdur. Tedavisi olmasa da tedaviler uzun vadeli komplikasyonları önleyebilir, eklem hasarını azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir. Tedaviler şunları içerir:
- Egzersiz:Düzenli fiziksel aktivite hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir veya durdurabilir. Birçok insan, hareketsiz olduklarında daha kötü ağrı yaşar. Hareket ağrıyı azaltıyor gibi görünüyor. Sağlık uzmanınız güvenli egzersizler önerebilir.
- Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler):ibuprofen (Advil®) ve naproksen (Aleve®) dahil NSAID’ler , ağrı ve iltihabı hafifletir.
- : Anti-romatizmal ilaçlar (DMARD’lar) Hastalık modifiye ediciilaçlar gibi sülfasalazin azaltmak ağrı ve eklem şişmesi. İlaçlar ayrıca inflamatuar bağırsak hastalığının neden olduğu lezyonları da tedavi eder . Biyolojik olarak adlandırılan daha yeni DMARD’lar, bağışıklık sistemini değiştirerek iltihabı kontrol etmeye yardımcı olur. Biyoloji, tümör nekroz faktörü (TNF) ve interlökin inhibitörlerini (IL-17) içerir.
- Kortikosteroidler:Enjekte edilebilir kortikosteroidler eklem ağrısını ve iltihabı geçici olarak hafifletir.
- Cerrahi:Ankilozan spondilitli az sayıda kişinin ameliyat olması gerekebilir. Eklem değiştirme ameliyatı yapay bir eklem yerleştirir. Kifoplasti eğri bir omurgayı düzeltir.
Ankilozan spondiliti (AS) yönetmek veya tedavi etmek için başka hangi adımları atabilirim?
Standart AS tedavilerine ek olarak, bu adımlar iltihaplanma ve ağrıyı hafifletmeye de yardımcı olabilir:
- Besleyici bir diyet yapın:Kızarmış yiyecekler, işlenmiş etler ve yağ ve şeker oranı yüksek yiyecekler inflamatuar bir etkiye sahip olabilir. Akdeniz diyeti gibi iltihap önleyici diyetler iltihapla savaşmaya yardımcı olabilir.
- Sağlıklı bir kiloyu koruyun:Obezite ve aşırı kilo, eklemlere ve kemiklere baskı yapar.
- Alkol tüketimini sınırlayın:Çok fazla alkol almak kemikleri zayıflatabilir ve osteoporoz riskini artırabilir.
- Sigarayı bırakın:Tütün kullanımı omurilik hasarını hızlandırır ve ağrıyı yoğunlaştırır. Sağlayıcınız sigarayı bırakmanıza yardımcı olabilir .
ÖNLEME
Ankilozan spondiliti (AS) nasıl önleyebilirim?
Ankilozan spondilitin bilinen bir nedeni olmadığı için bunu önlemenin bir yolu yoktur.
GÖRÜNÜM / PROGNOZ
Ankilozan spondilit (AS) olan kişiler için prognoz (görünüm) nedir?
Ankilozan spondilit semptomları yaşlandıkça giderek kötüleşebilir. Durum nadiren devre dışı bırakır veya yaşamı tehdit eder. Yine de eklem ağrısı gibi belirtiler sevdiğiniz şeyleri yapma yeteneğinizi etkileyebilir. Erken müdahaleler iltihabı ve ağrıyı hafifletebilir. Fiziksel aktivite ve ilaçların bir kombinasyonu yardımcı olabilir.
BERABER YAŞAMAK
Doktoru ne zaman aramalıyım?
AS ve deneyiminiz varsa, sağlık uzmanınızı aramalısınız:
- Göğüs ağrısı.
- Nefes almada zorluk.
- Görüş problemleri.
- Şiddetli sırt ağrısı veya diğer eklem ağrıları.
- Omurga sertliği.
- Açıklanamayan kilo kaybı.
Doktoruma hangi soruları sormalıyım?
Ankilozan spondilitiniz varsa, sağlık uzmanınıza sormak isteyebilirsiniz:
- Neden ankilozan spondilit oldum?
- Ankilozan spondilit için en iyi tedavi nedir?
- Tedavi riskleri ve yan etkileri nelerdir?
- Durumu yönetmek için hangi yaşam tarzı değişikliklerini yapmalıyım?
- Ailem ankilozan spondilit geliştirme riski altında mı? Eğer öyleyse, genetik testler yaptırmalı mıyız?
- Diğer artrit türleri veya sırt problemleri için risk altında mıyım?
- Ne tür bir sürekli bakıma ihtiyacım var?
- Komplikasyon belirtilerine dikkat etmeli miyim?
Cleveland Clinic’ten bir not
Ankilozan spondilit, çoğunlukla omurgayı etkileyen bir artrit şeklidir. Tedavisi olmayan ömür boyu süren bir durumdur. Bununla birlikte, egzersiz, ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri semptomları yönetmeye yardımcı olabilir, böylece uzun ve üretken bir hayatın tadını çıkarabilirsiniz. AS’li birinin ciddi şekilde engelli olması nadirdir. Aktif kalmak ve semptomları yönetmek için atabileceğiniz adımlar hakkında sağlık uzmanınızla konuşun.