Yeme ve içmeden sonra birçok kişiyi etkileyen oldukça yaygın bir sorundur. Tıp dilindeki adı “ dispepsi “ olarak bilinen hazımsızlık tek başına bir hastalık olarak kabul edilmez. Bu durum daha çok altta yatan bir başka hastalığı işaret ediyor olabilir. Hazımsızlık çoğunluk olarak sindirim sistemi ile ilgili bir dizi şikâyetin habercisi olabilir. Hazımsızlığın çıkmasındaki temel neden mide çeperinde bulunan koruyucu tabakanın asit nedeniyle dengesinin bozulmasıdır. Ağrıya ve tahrişe neden olabilir. Midede asit dengesini birçok sebep bozabilir. Hazımsızlık oluştuğu zaman karnın üst kısmında veya göğüste hissedilir. Hazımsızlıktan şikâyet eden kişiler en çok şişkinlikten ve mide yanmasından yakınırlar. Kişi devamlı olarak geğirme ve gaz çıkarma ihtiyacı duyar. Bu durumdan dolayı ağızda acı bir tat oluşur. Bunların yanında kişide mide bulantısı, kusma ve iştah kaybı ortaya çıkar.
Sebebi
Hazımsızlık ve mide de oluşan yanma benzer sebepler ile tetiklenebilir. Hazımsızlığın birden çok etkeni vardır. Bu etkenler arasında en yaygın olanları şöyle sıralayabiliriz. Hazımsızlığın oluşmasında kişinin yeme şekli oldukça önemlidir. Yemek öğünlerinde porsiyonları büyük şekilde yemek, mideyi fazla yemekle doldurmak midenin oldukça fazla asit üretmesine neden olabilmektedir. Fiziksel olarak mideyi fazla yemek ile doldurmak baskı yaratacağından bu durum mide asidinin yemek borusuna kaçmasına yol açabilmektedir. Buna göre aşırı yemek yemek hazımsızlığı birkaç koldan harekete geçirmektedir. Böyle bir duruma düşmemek için normal porsiyonlar şeklinde ve gün içinde azar azar yemek gerekir. Düzensiz veya çok hızlı bir şekilde yemek yenmesi midedeki asit seviyelerini normal düzeye dönmesi için zaman tanınmaması anlamına gelmektedir. İş ve ev koşullarından dolayı sık ve düzensiz bir şekilde öğünlerin geçiştirilmesi hazımsızlığın tetiklenmesine neden olmaktadır.
Kişi hareket halindeyken veya yatmadan hemen önce yemek yerse mide asidinin yemek borusuna kaçmasına neden olabilir. Yatmadan önce 2 – 3 saat öncesi yemek yemeği bırakmalıdır. Yatmadan önce yemek yenmesi hazımsızlığın yanında uykusuzluğa da neden olabilir. Yiyeceklerin fazla yağlı olması midede daha uzun kalmalarına neden olur. Çünkü mide yağlı yiyecekleri daha zor sindirir.
Yemek borusu ile mide arasında halka şeklinde ve büzgen kas adında bir kas grubu bulunmaktadır. Bu kas grubu asit ve yiyeceklerin midede kalmasına yardım ederek tekrar yukarı çıkmasını engellemektedir. Yenilen çikolata ve nanenin bu kas üzerinde gevşetici bir etkisi olacağından mide asidinin yemek borusuna çıkmasını sağlayabilir.
Baharatlı yiyecekler, soğan ve domates hazımsızlığı tetikleyebilir. Asitli gıdalardan yememek hazmı kolaylaştıracaktır. Kafeinli ve alkollü içecekler midenin asit oranını arttırırlar. Bunun yanında çok sıcak içecekler ve turunçgil suları da hazımsızlık yapabilir. Hamilelik döneminde hormonsal değişiklikler meydana geldiği için anne adayında mide bulantısı, midede yanma ve hazımsızlık görülür. Bu nedenlerin yanında stres, astım, romatizma, kalp ve tansiyon ilaçlarının kullanımı, aşırı kilolu olmak, gıda alerjisi, mideyi rahatsız edecek düzeyde çok dar giysiler giymek, sigara kullanmak ve az hareket etmeyi de hazımsızlığın nedenleri arasında sayabiliriz.
Hazımsızlık Yapan Hastalıklar
Bazı hastalıklar ve sağlık ile ilgili problemler kişide hazımsızlık meydana getirebilirler. Hazımsızlığı hemen ciddi bir şekilde hastalık belirtisi olarak algılamamak gerekir. Yalnız çok sık bir şekilde hazımsızlık olması, ortaya çıkan belirtilerin şiddeti ve hazımsızlık ile ilgisi olmayan bazı belirtilerde görülüyorsa bu durumda bir uzman doktora başvurmak gerekiyor. Bu hastalıklar arasında; yemek borusunda reflü, safra kesesi ve pankreas hastalıkları, mide ülseri ve gastrit, safra kesesi taşı, çölyak hastalığı, tiroit bezi hastalıkları, pankreas iltihabı, midenin hareketlerinde problemler ve sindirim sistemi bozukluklarını sayabiliriz.
Hazımsızlığı teşhis etmek için ilk olarak doktor tıbbi geçmişi ve şikâyetlerini öğrenmek isteyecektir. Bunların yanında fiziksel bir muayene yapacaktır. Kişiden mide ve bağırsak röntgenleri isteyebilir. Doktor, peptik ülserin hazımsızlığa neden olduğunu düşüyor ise o zaman hastadan kan, nefes ve dışkı testlerini yaptırmasını isteyebilir. Hazımsızlık şikâyeti olan bir kimsede endoskopi ile yemek borusu, mide ve bağırsağın durumlarına bakılır.
