Doğal gaz, gaz yağı, benzin, tüp gaz, kömür ve odun gibi yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan dumanda bulunan zehirli gazlara karbonmonoksit gazı denilir. Tatsız, kokusuz ve renksiz olmasından dolayı fark edilmediğinden bu gaz sessiz katil olarak adlandırılmaktadır.
CO Zehirlenmesinin Oluşması?
Karbonmonoksit gazı kişi tarafından solunduktan sonra akciğerler aracılığıyla kana karışır. Gaz, kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan ve organlara oksijen taşıyan hemoglobin maddesine oksijenden daha hızlı bir şekilde bağlanır. Karbonmonoksit gazının hemoglobin ile birleşmesinden karboksihemoglobin ortaya çıkar. Vücudumuzdaki oksijen azalır ve karbonmonoksit ile yer değiştirir. Böyle olunca kan dokulara yeterince oksijen götüremez. Kalp, beyin ve diğer hayati organlarımız oksijen olmayınca görevlerini yapamaz. Bunun sonucu olarak vücut hastalanır ve en kötüsü de kişi ölür.
Karbonmonoksit Zehirlenmesi Belirtileri
Karbonmonoksit gazı zehirlenmelerinde ilk belirtilerde baş ağrısı, yorgunluk durumları, bulantı, nezle gibi durumlar ortaya çıkmaktadır. Bu tip zehirlenme gruplarında ateş görülmez. Belirtiler genellikle CO gazının ne kadar solunduğu ve CO gazının düzeyine göre değişir. Hafif dereceli CO gazı zehirlenmelerinde görülen belirtiler; baş ağrısı, kişide yorgunluk ve bitkinlik durumları, bulantı ve baş dönmesi şeklindedir. Ciddi durumlardaki CO gazı zehirlenmelerinde ki belirtilere gelince; kişide sersemlik hali, kusma, kas koordinasyonunun kaybolması, bilinci yitirme ve ölüm görülür. CO gazı zehirlenmelerinde 2 tür görülmektedir. Bunlar akut CO ve kronik CO zehirlenmelerdir. Bunların belirtilerini şöyle sıralayabiliriz.
Akut CO Zehirlenmenin Belirtileri
Kişide, huzursuzluk, yorgunluk ve nezle gibi durumlar, şiddetli bir şekilde oluşan baş ağrısı, baş dönmeleri, unutma, kusma ve mide bulantısı, karında ağrı, göğüste ağrı ve çarpıntı, uyuşma ve uyuklama, zihinde karışıklık, dikkati toparlayamama, depresyon durumu, halsizlik, halüsinasyonlar görme, ajitasyon durumu, görmede kayıplar olması, dışkı ve idrarı tutamama, bayılmalar ve nöbet geçirme, komaya girme, solunumun durması ve ölüm.
Kronik CO Zehirlenmesinin Belirtileri
Şiddetli bir şekilde oluşan baş ağrısı, halsizlik durumları, mide bulantısı ve kusma, karın bölgesinde ağrı, zihin aktivitelerinde azalma, sersemleme, uyuşma, gözlerde kararma, unutkanlık, kişide değişiklikler ve dengede bozuklular olması.
Riskli Meslek Grupları
Trafik polisleri, itfaiyede çalışan kişiler, kapalı garaj gibi yerlerde çalışanlar, çelik endüstrisinde çalışanlar, boya temizleme işinde çalışanlar, kalorifer kazan dairesinde iş yapanlar ve otomobil tamircileridir.
CO Zehirlenmesinde İlk Yardım
Zehirlenen kişiye yardım eden kişide zehirlenmeye karşı kendisini korumaya almalıdır. Mekânın camları hemen açılmalıdır eğer açamıyorsanız camları kırınız. Zehirlenen kişi hemen ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Acil servis aranarak gerekli yardım çağrılmalıdır. Zehirlenen kişiyi açık havaya çıkardıktan sonra kişinin hava yolu açık değilse açılmalı solunum alınamıyorsa kişiye temel yaşam desteği verilmelidir.