Kalp kasına kan akışının gitmesini sağlayan atardamarlarda ( koroner arterlerde ) kısmi ya da tam bir tıkanma olması ve kan akışının buna bağlı olarak azalmasından dolayı ortaya çıkan duruma miyokard iskemi denir. Damarlara kan akışının azalması demek kalbin yeterli oranda oksijen alamaması demektir. Miyokard iskeminin diğer bir adı kardiyak iskemidir. Miyokard iskemi, kalbin verimli bir şekilde kan pompalamasına engel olur ve bu durum kalp kasına zarar verebilir. Koroner arterlerde oluşacak ani bir tıkanma kalp krizinin olması demektir. Bu tür durumlarda tedavide ilk amaç kalp kasına kan akışını tekrar sağlamaktır. Böyle bir olayda tıkalı damarların açılması için ya ilaçlara başvurulur ya da cerrahi bir müdahale gerekir.
Miyokard İskemi Belirtileri
Miyokard iskemi hastalığı olan bazı kişilerde herhangi bir belirti ortaya çıkmayabilir. Buna o zaman “sessiz iskemi “ denir. Miyokard iskemi belirtileri arasında; vücudun sol kısmında hissedilen göğüste basınç veya ağrı, boyun ya da çenede oluşan ağrı, omuz veya kolda ağrı, kalbin hızlı bir şekilde atması, nefes almada zorlanma ve mide bulantısı ile kusma bulunmaktadır.
Miyokard İskemi Sebepleri
Miyokard iskemi sırasında kalbe kan taşıyan atardamarların bir veya birkaçında tıkanma ve bunun sonucu olarak da kalbe kan akışında bir azalma olmaktadır. Kan akışında azalmanın olması aynı zamanda kalp kasına giden oksijende de bir azalmanın olması anlamına gelmektedir. Atardamarların zamanla tıkanmasından dolayı iskemi durumu yavaş bir şekilde meydana gelir. Eğer bir arter aniden tıkanırsa kendisini hemen gösterir. Miyokard iskemiye neden olabilecek durumları şöyle sıralayabiliriz. Koroner arter ( ateroskleroz ) hastalığının olması. Böyle bir durumda kolesterol ve atık maddelerden dolayı oluşan plaklar zamanla arter duvarlarında birikme yapar. Bunun sonucu olarak da kan damarları daralır ve kan akışı sekteye uğrar. Koroner arter hastalığı miyokard iskeminin en sık rastlanan nedenleri arasında yer almaktadır. Kan pıhtısı da miyokard iskemi hastalığının oluşmasında önemli bir sebeptir.
Koroner arter hastalığı ile meydana gelen plaklar yırtılmadan ve kan akışının kesilmesinden dolayı ani ve şiddetli bir miyokard iskemisine neden olarak kalp krizi ile sonuçlanabilir. Miyokard iskeminin bir diğer sebebi ise koroner arter spazmının olmasıdır. Koroner arter spazmı sırasında arter duvarındaki kasların kısa süreli ve geçici olarak kasılması ve gerilmesi olur. Bu durumda damarlar daraldığı için kalp kaslarına kan akışının gitmesi kısa bir süre için engellenir.
Miyokard İskemi Risk Faktörleri
Miyokard iskemi oluşmasında en büyük risk faktörlerinden birisi sigara kullanımıdır. Sigara, burada pasif içicilik içinde tehlikeli olmaktadır. Sigara ister içilsin ister solunsun her iki durumda da vücuttaki ve kalpte bulunan arter damarların zarar görmesine neden olmaktadır. Arterlerde oluşan bir hasar kolesterolün ve diğer zararlı maddelerin damar içinde birikmesine ve böylelikle kan akışının engellenmesine neden olur. Sigaranın içilmesi aynı zamanda arterlerde kan pıhtılaşma riskini artırmaktadır. Bu durumda miyokard iskemiye neden olur. Diyabet hastaları da risk altındadır. Diyabet hastalığı, vücudun yeterli şekilde insülin maddesi üretememesi veya çeşitli nedenlerden dolayı gerekli olan insüline cevap verememesidir. İnsülin hormonu pankreas tarafından üretilir ve vücuda dışarıdan giren gıdaların içinde bulunan glikozun kullanılmasını sağlar. Yüksek tansiyon koroner arter hastalığının hızlanmasına neden olarak kalbi besleyen atardamarların zarar görmesine neden olur. Şişmanlık ve aşırı derecede tuz tüketimi yüksek tansiyon oluşumuna zemin hazırlamaktadır.
Yüksek kan, kolesterol ve trigliserid seviyeleri de hastalığın oluşmasında etken rol oynayabilirler. Kandaki kötü kolesterolün yüksekliği ya kalıtsaldır ya da doymuş yağın fazla tüketilmesinden dolayı kaynaklanmaktadır. Bunun yanında diğer bir kolesterol türü olan trigliserid miktarının yüksek olması da hastalığa davetiye çıkarmaktadır. Fiziksel aktivitelerin az olması da birçok hastalığa davetiye çıkardığı gibi miyokard iskeminin oluşmasında da etken olur. Hayatlarında düzenli olarak spor aktivitelerine yer veren kişilerde kalp problemlerine daha az rastlanılmaktadır. Ayrıca yapılan aktiviteler yüksek tansiyon riskini de azaltmaktadır. Şişman insanlarda vücutta bulunan yağ normal oranından daha fazladır. Bu kişilerin vücut kitle indeksleri de genellikle 30 ve üzerindedir. Bu durumda miyokard iskemi hastalığının oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Bel çevresinin belli ölçülerin dışında olması hastalık riskini arttırmaktadır. Ailede kalp ile ilgili rahatsızlıkların olması kişi için önemli bir risk oluşturmaktadır.
Miyokard İskemi Komplikasyonları
Miyokard iskemiye bağlı olarak bazı ciddi durumlar ortaya çıkabilir. Bu durumlar arasında kalp krizi riski oldukça yüksektir. Koroner arterlerin tam olarak tıkanması sonucu kalbe yeterince oksijen ve kan gidemeyecektir. Bunun sonucu olarak da kalp krizi hatta ölüm dahi oluşabilmektedir. Kalp kasının düzgün bir şekilde çalışması için oksijene ihtiyacı vardır. Bu durumda kalbe yeterli miktarda oksijen gitmeyince kalp atışlarını koordine eden elektrik sinyallerinde sekmeler oluşacak ve bu olay kalbin daha hızlı ya da daha yavaş çalışmasına neden olacaktır. Miyokard iskeminin kalp kasına zarar vermesinden dolayı kalp, vücudun geri kalan kısmına yeterince kan pompalama yapamayacaktır. Zaman içinde kalpte oluşan hasarlar kalp yetmezliğini meydana getirecektir.
Miyokard İskemi Teşhisi
İlk olarak hastanın ayrıntılı bir tıbbi geçmişi alınır ve sonra yapılması gereken testler yapılır. Kalbin elektriksel aktivitesini ölçmek için EKG yapılır. Kalbin görüntüsünü elde etmek için ses dalgalarının kullanıldığı eko kardiyogram testi yapılır. Bu test ile kalbin hasar gören kısımları görülür ve kan pompalama işleminin normal olup olmadığı tespit edilir. Nükleer tarama ile kalbin kan akışı ile ilgili problemlerinin olup olmadığı görülür. Kalpteki kan damarlarının içini görmek için koroner anjiyografi yapılır. Kalp arterlerini kontrol etmek için kardiyak BT yapılır. Kalbin ritmini, tansiyon ve solunumun kontrol edilmesi için efor testi yapılır. Kalp atışlarını takip etmek için ise holter testi yapılır.
Miyokard İskemi Tedavisi
Hastalıkta tedavinin amacı kalp kaslarındaki kan akışının normale dönmesini sağlamaya yöneliktir. Hastalığın ciddiyetine göre ilaç tedavisi, ameliyat veya her iki tedavi şekli tercih edilebilir. Tıbbi tedavi dışında da kişinin normal hayatında uyması gereken durumlar vardır. Bunların arasında sigarayı bırakmak ve sigaralı ortamlardan uzak durmak, hastalığa sebep olan sorunların çözümü, sağlıklı ve düzenli beslenme, egzersiz yapma, kilo verme ve stresten uzak durma gibi öneriler verilebilir. Yaşam tarzınızdaki değişiklikleri yaptıktan sonra tıbbi kontrollerinizi asla ihmal etmeyiniz. Nedeni ise yüksek kolesterol ile tansiyon ve şeker bazen miyokard iskemi hastalığının erken aşamalarında hiçbir belirti vermeyebilir. Bundan dolayı erken teşhisin olması tedavinin de erken başlaması demektir.