Vikingler kimdir?
Vikingler, Ortaçağ’da Avrupa’nın özellikle deniz kenarındaki yerleşimlerini istila eden ve yağmalanan İskandinav kökenli kuzey topluluklarıdır.
Viking kelimesinin anlamı nedir?
Kelimenin kökeni ve anlamı konusunda pek çok farklı fikir vardır.
“Körfezde saklanan korsan”, ”kamp kuran”, ”korsanlık” ya da “korsanlık yapma” gibi bir anlam taşıdığını iddia edenler dışında bu ismin Norveç’te bir bölgeden geldiğini iddia edenler de vardır.
Bu topluluklar farklı milletlerce “Dan, Norse, Kuzeyli, Nordmanni, Ascomanni, El-Madju, Rhos, Varangoi, Gaill, Lochlannach” şeklinde de ifade edilmiştir.
Vikinglerin ana yurdu neresidir?
Vikinglerin ana vatanları İskandinavya’dır. Norveç, İsveç ve Danimarkalı olan bu topluluklar, genelde kendi içlerinde farklı gruplara ayrılsalar da Avrupalılar hepsine genel olarak “Viking” demektedir.
Vikingler tarih sahnesine ne zaman çıkmıştır?
Yüzyıllardır İskandinavya’da yaşayan Vikinglerin Avrupalıların geri kalanıyla tanışması 789 yılına dayandırılır. Bir Anglosakson Kroniğine göre kuzeyden gelen üç gemi içerisindeki savaşçılar, Kral Beorhtric’in kâhyasını öldürmüştür. Bu onlar hakkında kayda düşen ilk bilgidir.
Viking İstilası nasıl ve ne zaman başlamıştır?
yüzyılda başlayan Kuzeyli istilaların bilinen ilki 793 yılında Britanya’nın Lindisfarne adasındaki manastıra yapılmıştır. Kuzeyli akınlarının sebebi, 7 ve 8. Yüzyıllarda İskandinavya’daki nüfus patlaması, gelişen batı Avrupa deniz ticaretinin korsanlık vasıtasıyla yeni bir ekonomik faaliyete kapı açması ve en önemlisi de Vikinglerin gemi yapımındaki gelişmişlik seviyesidir. Viking istilasının temeli olan bu araçlar, Kuzeylilerin evlerinden çok uzaklara gidip yağma yapmasına ve bu bölgeleri kolonileştirmesine olanak verdi.
Viking Çağı hangi zaman dilimlerini kapsar?
8 ve 11. yüzyıllar arasını kapsar.
Saga nedir?
Viking destanlarına saga denir. Kuzeyliler hakkında pek çok detaya bu eserler kaynaklık etmektedir.
Viking İstilası nereye kadar uzanmıştır?
Haritada görüldüğü üzere Vikingler gemilerinin ulaşabildiği her yere ulaşıp yağmalar yapmış ya da buradaki topluluklarla ticari ilişkiler kurmuşlardır.
Vikingler sadece yağma yapan barbar bir kavim midir?
Vikinglerin çoğu esasen çiftçi, balıkçı, tüccar, zanaatkâr, nalbant veya marangozdu. Öte yandan birçokları uygun vakitlerde denizaşırı akınlara da çıkıp iki şekilde de var olabilecek bir hayat yaşamayı başarmıştır.
Vikingler ne yer ne içer?
Sabah ve akşam olmak üzere iki öğün yemek yerlerdi. Sabahları ekmek, yulaf lapası, yulaf kurabiyesi, süt, söğüş ve meyve yerlerdi. Asıl öğün akşam yemeği sayılırdı. Herkes günlük işlerini bitirip eve toplandığında yenen yemek sabahkine göre daha zengin olurdu. Varlıklı bir çiftçinin akşam yemeğinde sosis, yumakta, balık, süt, et, soğan, mantar, peynir, elma, fındık, çilek, böğürtlen ve bal bulunurdu. Domuz, sığır, koyun, geyik eti ve kümes hayvanlarının eti haşlanarak ya da kızartılarak yenirdi. Yiyecekler; yabani pırasa, sarımsak, yaban turpu ve benzeri otlarla çeşnilendirilirdi. Tuzlarını ise deniz suyunu buharlaştırıp elde ederlerdi. Sütü sığır ya da koyun etinin yanında içerlerdi. Favori içecekleri arpadan ve şerbetçiotundan mayalanan biraydı. Birayı ahşap kupalarda ya da dekoratif içki boynuzlarında servis ederlerdi. Soyluların aynı içeceği gümüş ya da cam kaplardan tükettiği de olurdu.
Vikingler neye inanırdı?
Vikingler eski İskandinav tanrılarına inanan pagan bir topluluktu. Genelde tanrılarına antik bölgelerde; kutsal koru ve adalarda ibadet ederlerdi. Düzenli olarak ürün, hayvan ve hatta insan kurban ederlerdi. Onlar, yaşadıkları dünyaya Midgard diyor ve burada tanrıların koruması altında yaşadıklarına inanıyorlardı. Tanrıların kalesi Asgard’da yaşadığına inanılan bu mitolojik ilah topluluğuna Aesir denilmekteydi ve aralarındaki en önemlisi “Her şeyin Babası” Odin’di.
Vikingler nasıl evlerde yaşar?
Ortalama 50 metreye 5 metre şeklinde tasarlanmış dikdörtgen şeklindeki uzun ahşap evlerde kaşıyorlardı. Bu yapıların boyutları değişmekle beraber çatıları çimle kaplı olurdu. Evlerde özel olarak bölünmüş odalar bulunmazdı. Aynı zamanda ısı kaybı olmaması adına genelde evlerde pencere de yoktu. Barınakların temel ışık ve ısı kaynağı evin ortasına kurulu olan ocaklardı.
Vikinglerde kadının toplumdaki yeri nedir?
Kadın, neredeyse erkekle aynı statüdeydi. Evlenme, boşanma, mal edinme, miras bırakma gibi haklara sahipti. Kocaları deniz akınlarına çıktığında ev yönetimi ve evin korunması kendilerine kalan kadınlar, şiddet kullanmaktan da çekinmezdi. Uğraşları arasında kıyafet yapımı, iplikçilik, içecek mayalama ve yiyecek hazırlama olan kadınların nadir de olsa ticaret akınlarına katıldığı ve savaşarak özgür askerlere önderlik ettiği bilinmektedir.
Vikingler aralarında anlaşamayınca ne yapar?
Kendi aralarındaki sorunları ve yerel meseleleri “Thing” denilen kamusal toplanma yerlerinde çözerlerdi. Yerel açık hava meclisleri olan thingler, yılda en az iki kere toplanırdı. Her özgür çiftçinin bu meclise katılma hakkı vardı. Kadınlar thinge katılabilirlerdi ama oy kullanmazlardı.
Viking toplumunda nasıl bir hiyerarşi vardır?
Hiyerarşik piramidin en tepesinde krallar, onun altında aristokrat sınıfı oluşturan Jarl olarak bilinen geniş toprak sahibi kişiler, onun altında en geniş kitleyi oluşturan Bondiler ve en altta da hayvanla eşdeğer sayılan köleler vardı.
Jarl nedir?
Küçük fakat güçlü bir aristokrasi oluşturan Jarllar, büyük topraklara ve gelire sahip yerel beylerdi. Bu beylerin topraklarında yaşayanlar, onu hem manevi hem de askeri liderleri olarak seçiyorlardı. Jarl’ın görevi topraklarında yaşayan çiftçileri korumaktı. Karşılığında da kendi sorunlarında bu çiftçilerden ekonomik ve askeri destek alıyordu. Viking yelkenlilerinin yapımı için gereken finansmanı da yine bu egemen sınıf sağlıyordu.
Bondi nedir?
Viking toplumunun bel kemiğini oluşturan özgür toprak sahibi halka Bondi denirdi. Bunlar özgürce yaşar, tarım ve ticaretle uğraşır, inandıkları kralları ve Jarlları için savaşır, “thing”e katılabilir, bir lider etrafında toplanıp deniz yağmalarına çıkabilirlerdi. Bondiler özellikle gururlarına çok düşkünlerdi ve bu yüzden en ufak aşılayıcı harekette bile klanlar arasında kan davası başlayabiliyordu.
Viking akınlarının lideri kimlerdir?
Vikingler Avrupa kıyılarında ilk akınları düzenlediklerinde bu akınları Hersir denilen orta rütbeli savaşçılar organize etmekteydi. Bir “Hersir” tipik bir bağımsız toprak sahibi ya da yerel kabile önderiydi.
Vikingler bir yeri istila ettiğinde ilk olarak nereye saldırı ve nereyi yağmalar?
Vikingler gemilerini saldıracakları yerin sahiline demirlediklerinde ilk hedefleri hiç şaşmaz manastırlar olur. Çünkü en değerli malların buralarda olduğunu bilirlerdi.
Viking toplumu saldırgan mıdır?
Merkezi otoritenin bulunmayışı, onları şiddetten men edecek bir dini sistemin olmayışı; bireylerin, kabilelerin ve klanların şiddeti kurumsallaştırmasına yol açmıştır. Şiddet kuzeylilerin günlük yaşantısının bir parçasıydı ve Vikingler istila girişimlerinde dizginlenmemiş şiddete başvururdu. Bu da istilaya uğrayan toplumlar için korkunç sonuçlar doğururdu.
Vikingler savaşırken hangi silahları kullanırdı?
Uzun, düz, çift taraflı kılıçlar; maliyeti düşük olduğu için sıkça tercih edilen mızraklar, İskandinav tarzı süslü baltalar Vikinglerin başlıca silahlarındandır. Bu savaşçılar, örnekleri günümüze pek ulaşmasa da örme zincir zırh kullanırlardı. Kafalarına da çizgi filmlerde ya da eski filmlerdeki gibi boynuzlu miğferler değil, zaman zaman sabit vizörleri olan görünürdeki gibi miğferleri kullanırlardı. Kalkanlarının boyutları tam olarak tespit edilememekle beraber çoğunlukla oval kalkanlar kullanmaktadırlar.
Vikingler nasıl gemiler kullanmıştır?
Viking Çağı denilince akla gelen en önemli simge Viking yelkenli gemisidir. Kuzeylilerin bu büyük başarısındaki önemli pay, bu yüzen ejderlerindir. Denizi vatan olarak gören İskandinavyalıların yüzyıllardır denizle iç içe olması ve aralarındaki rekabet onların gemi yapımında gelişmesine yol açtı. Mühendislik olarak çağındaki Akdeniz gemlerinin çok üstüne çıkan bu sağlam, hafif ve hızlı gemilerin pek çok özelliği, onların her türlü suda yüzdürülmesini sağladı. Bu gemilerin kulanım amaçlarına ve kürek sayılarına göre sınıflandırılmış; Sexareingr, karvi, snekkja, skei, drekar gibi pek çok türleri bulunmaktadır. En fazla 70-80 savaşçı alabilen bu emsalsiz gemilere özel ismler de verilirdi. Kürekli At, Sörf Ejderhası, Haliç Geyiği, Okyanus Aşan, Büyük Yılan bunlara birer örnektir.
Vikingler nasıl savaşır?
Kuzeyliler aralarındaki sık çekişmelerden ve avlanma geleneklerinden dolayı sürekli savaşa hazırdırlar. Deniz savaşlarında deneyimli olan kuzeylilerin ana deniz savaşı taktiği gemilerini rakibin üzerine sürerek bordalama yapmaktı. Önce uzan mesafeden ok yağdırırlar, yaklaşınca bu yağmur mızrak ve taşlarla sürdürülürdü. İyice yakına sorulunca savaşçılar, kalkanları başlarının hizasına getirip bir set oluştururlardı. Gemiyle temas kurulunca da rakibin üstüne atlarlardı. Büyük deniz savaşlarında ise gemileri yan yana ya da kama biçiminde pruvalarından birleştirirler ve su yüzeyinde bir platform oluşturup deniz üzerinde karadaki gibi savaşma imkânı bulurlardı. Kara muharebelerinde Vikinglerin favori dizilimi skjaldborg yani kalkan duvarıydı. Bu diziim, birçok hattın ön safları oluşturan daha iyi donanımlı adamlarla beraber derinlemesine oluşturduğu derinlemesine bir falankstı. Bunun yanında Vikingler, Romalılardan öğrendikleri domuz dizilimini de kullanırlardı.
Berserker nedir?
Odin’e atfedilen olağanüstü güçlere sahip olduğuna, ayı kadar güçlü olduğuna, demirin ve ateşin ona işlemediğine, düşmanını tek hamlede alt ettiğine inanılan Viking savaşçılarına verilen isimdir. Bu savaşçıların kurt postu giyerek çılgına dönmüş bir şekilde savaştığı ve hatta kalkanlarını ısıracak derecede kontrolden çıktıklarına inanılır. Hatta İngilizce’de aşırı derecede öfkelenmek, çılgına dönmek durumunu karşılayan “berserke dönmek” şeklinde bir deyim vardır.
Valhala nedir/neresidir?
İskandinavlar, öldürülen cesur savaşçıların Odin’in onları beklediği “Öldürülenlerin Salonu”nda yani Valhala’da tekrar dirileceklerine inanırlar. Sonrasında buraya girmeyi hak edenler kıyamette yani Ragnarok’ta Odin’le omzu omuz savaşma şerefine ulaşacaklardır. Buna inanan Viking savaşçıları Odin’in ordusuna katılabilmek adına ölümden ve savaştan çekinmezler, meydanlarda korkusuzca savaşırlardı.
Vikingler savaşlarda ne tür sancak ve bayrak kullanırdı?
Rakiplerini korkutmak amaçlı sancaklar taşıyan Vikinglerin kuşkusuz en sık kullandıkları sembol “kuzgun”du. Bir kuzgun kanat çırparsa Vikinglerin zafer kazanacağına inanılırdı.
Vikingler kent ve kasabalarını nasıl savunurdu?
Vikingler şehir ve kasabalarını Trelleborg tarzı denilen ahşap ve yüzük biçimindeki tahkimat sistemleri ile korurlardı.
Amerika’yı ilk keşfeden aslında Vikingler mi?
Evet, Kristof Kolomb’dan yüzyıllar önce Vikingler yeni kıtayı keşfetmişti. 870’li yıllardan itibaren İzlanda’ya yerleşen Kuzeyliler, Kızıl Erik vasıtasıyla 980’li yıllarda tesadüfen Grönland’ı keşfedip burada iki koloni kurmuştur. Ardından Erik’in oğlu Leif Erikson, 1000’li yılların başında bugünkü Kanada sahillerine ulaştı. Koloni kurmaya çalıştığı yere de “Vinland” adını verdi. Ama Vikinglerin bu yarı efsanevi keşfinden bir avuç Vikingli hariç insanlığın geri kalanı haberdar olmadı.
Ayasofya’daki Viking yazısının sırrı nedir?
Ayasofya’nınüst katındaki balkonun mermer parapetinde runik harflerle “Halvdan buradaydı” şeklinde kazınmış bir yazı vardır. Bu yazıyı Viking çağında İstanbul’a paralı asker olarak gelmiş bir savaşçının kazıdığı düşünülmektedir.
History Channel’ın Viking dizisindeki karakterler ne kadar gerçek?
Dizinin ana karakteri Ragnar Viking sagalarında geçen yarı efsanevi yarı gerçek bir karakterdir. Oğulları Bjorn, İvar, Sigurd, Ubbe gibi karakterler de eski Viking yöneticileridir. Kimilerine göre Ragnar’la kan bağları olmasa da kendilerini Ragnar’la bağlantılı göstermişlerdir.
Viking Çağı nasıl kapandı?
11.yüzyılda İskandinavya’daki kralların güçlenip merkezi otoritelerini arttırmaları ve Hristiyanlığın bu bölgede yayılması ile Viking Çağı kapandı.