Kardeş kıskançlığı her kardeş arasında ortaya çıkabilecek problemlerden birisidir. Çocuklarda görülen ruhsal bir probleme dönüşmesi için ise bazı belirtilerin bir anda görülmesi gerekmektedir. Bu belirtiler görülmeden çocuk kardeşini kıskanıyor denebilir fakat bu çocukta kardeş kıskançlığı problemi var denemez. O yüzden aileler kendileri teşhis koymak yerine sorunun altında yatan sebepleri öğrenmelidirler. Kardeş kıskançlığı Türkiye’de yüksek oranda görülen ruhsal bir problem durumudur. Ailenin bu konudaki bilgisi, tecrübesi oldukça iyi bir durumda olmalı ki çocuğunda böyle bir sorun olduğunu fark edebilmelidir. Kardeş kıskançlığının sebeplerini ve hangi durumlarda ortaya çıkabileceğine bakacak olursak;
Kardeş kıskançlığı yaşça birbirleri arasında 2 yıldan az olan çocuklarda görülmektedir. Ailelerin bu konuda alması gereken önlemlerin başında çocuklarının aralarında en az 2 yaş olmasına dikkat etmeleri gerektiğidir. Çocuklar arasındaki yaşın az olması bir çocuğun birçok ihtiyacı bitmeden diğer çocuğun doğması demektir. Bu da ailenin bir anda büyük çocuktan küçük çocuğa geçmesi anlamına gelir. Böyle bir durumda kardeş kıskançlığı ortaya çıkacaktır. Kardeş kıskançlığı ailelerin bilinçlendirilmesiyle rahatlıkla üstesinden gelinebilecek bir problem olmasına karşın aileler bunu kendileri zorlaştırabilmektedir. Dış etkenlere ailenin tepkisiz kalması da kardeş kıskançlığını tetikleyici unsurlardan birisidir. Çocuk kardeşini normal olarak kıskanırken eve gelen bir misafirin küçük çocuğa tüm ilgisini yöneltmesi sonucu büyük çocuk kendisinin sevilmediğini düşünecektir. Bu durumda kardeşini kıskanacak ve onu sevmeyecektir. Kardeş kıskançlığında çocukta görülen en büyük duygu durumu; anne ve babasının küçük kardeşini sevdiği onu artık sevmediği duygusudur. Bu düşünce çocukta bunalıma, çöküntüye sebep olur ve anne babasını kaybedeceğini düşünür. O yüzden çocuk annesine ve babasına daha da yakınlaşmaya onların kendisini daha da çok sevmesine ihtiyaç duymaya başlar. Çocuk eğer kreşe veya okula gidiyorsa kardeşiyle annesinin evde yalnız kalacağını düşünür ve anneden ayrılmayı istemez. Karnının ağrıdığı,hasta olduğu gibi çeşitli bahaneler ile evden ayrılmayı reddeder. Kardeş kıskançlığı bu seviyeye gelmiş olan çocuklarda ciddi problemler ortaya çıkabilir o yüzden ailenin rolü önemlidir. Ailenin uygulaması gerekenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz;
- Küçük kardeşi doğduğunda çocuğunuzda mutlaka bir kıskançlık durumu olacaktır. Bu durumda ona kardeşinin daha bir bebek olduğu ve ihtiyaçlarını kendisinin karşılayamayacağını sizin onunla daha çok ilgilenmeniz gerektiğini ifade etmelisiniz.
- Ona olan sevginizin hiç eksilmediğini kardeşini ve onu aynı derecede sevdiğinizi anlatmalı bu durumdan dolayı korkmamasını endişe etmemesini sağlamanız gerekiyor.
- Anne bebekle ilgilendiğinde baba da büyük çocukla vakit geçirip onunla oyunlar oynayıp ilgilenmeli ev ortamında yine aynı havanın olduğu çocuğa hissettirilmeli.
- Anne ve baba yardımcı olabileceği durumlarda(bebeğin bezini değiştirirken, mama hazırlarken) yardım isteyebilir ve kardeşiyle ilgili konularda sorumluluk almasını sağlayarak onu sevdirmeye çalışmalıdır.
- Anne baba bir anda tüm ilgisini bebeğe kaydırıp sonra büyük çocuğun kıskandığını görünce ilgisini büyük çocuğa çekmemelidir. Bu durumda çocuk net olarak samimiyetsizliği algılayıp daha kötü bir ruh halini benimseyecektir.
- Okula gitmek istemediği durumlarda kardeşinin de büyüyünce evden ayrılacağını onun da okula gideceğini şimdi onun bir bebek olduğunu söyleyebilirsiniz. Çocuğun empati kurabilmesi için gerekli hassasiyeti göstermeniz gerekiyor.
- Eve gelen misafirleri büyük çocuk kıskançlık yapmasın maksadıyla küçük çocuğa “çirkin, pis bu pis” gibi saçma tavırlarından dolayı uyarmalısınız. Büyük çocuk bu durumun altında yatanı anlar ve yine kıskandığı için kendisini suçlar.
- Kıskançlığın aşırı olduğunu düşündüğünüz dönemlerde kardeşi ile ilgili sorular sorup onu neden sevmesi gerektiğini ifade etmeye çalışmalısınız.
- Kardeş kıskançlığının aşırı dozda olduğunu düşünüyorsanız kısa süre içerisinde bir çocuk psikoloğuna başvurmanız gerekiyor.