İfade edilmek istenen anlamın karşı tarafa iletilmesi amacıyla el hareketleri ve yüz mimiklerinin kullanıldığı görsel dildir. Genel olarak duyma engelli, ağır işiten, fiziksel olarak konuşma zorluğu çeken bireyler tarafından kullanılmaktadır.
Bu dilin kendine özgü dilbilgisi ve sözcük dağarcığı bulunmaktadır. Kavramlar için kullanılan işaretlerde çoğu zaman ekler kullanılmamaktadır. Aynı işaretin birden çok anlama geldiği durumlar da mevcuttur. Her ülkenin kendine özgü işaret dili bulunmaktadır. Aralarında birtakım benzerlikler bulunabilmektedir.
İşaret Dili Sözlüğü
Kavramların işaret dilindeki karşılıkların yer aldığı sözlüklerdir. Eller ve parmakların aldığı biçim ve hareketlerin yönü anlatılmaktadır. Günümüzde bu alana yönelik çeşitli online ve basılmış sözlükler bulunmaktadır. Sözlükler kişilerin bu dili hem öğrenme ve hem de öğretmeleri açısında oldukça yardımcı bir rehberdir.
http://www.isaretdilisozlugu.com/ ve https://tidsozluk.ailevecalisma.gov.tr/ gibi siteler bu noktada oldukça faydalıdır. Aynı zamanda MEB tarafından hazırlanan Türk İşaret Dili Sözlüğü’ne http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_06/25021547_tidsozlukortaboyut_para1.pdf bağlantısından erişmeniz mümkündür.
Türk İşaret Dili
Duyma engeli olan ve konuşma zorluğu çeken bireyler tarafından Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kullanılan dildir. Kendine özgü bir dilbilgisi/gramer yapısı mevcuttur. TİD’in en az 120 yıllık bir tarihe sahip olduğu düşünülmektedir.
İlk duyma engelliler okulu Osmanlı döneminde 1902 yılında II. Abdülhamit tarafından kurulan Yıldız Sağırlar Okulu’dur. Bu okulda sözel dil ile beraber işaret dili öğretilmiştir. 1953 yılında MEB kanunu uyarınca duyma engeli bulunan bireylerin eğitiminde sözel eğitimin gerekli olduğu düşünülmüştür. Bu yüzden işaret dili kullanımı yasaklanmıştır. TİD’in temellerinin bu okul aracılığıyla atıldığı düşünülmektedir. Günümüzde ise TİD ile ilgili çalışmalar büyük bir ivme yakalamıştır.
İşaret Dili Kursu
Halk eğitim merkezleri veya özel eğitim kurumları aracılığıyla düzenlenen kurslardır. Online olarak verilen birçok kurs da mevcuttur. Bu dili öğrenmek ve öğretmek isteyen bireyler için söz konusu kursları tamamlamak oldukça büyük önem taşımaktadır.
İlgili kursların tamamlamasının akabinde sınavlar gerçekleştirilmektedir. Öğreniciler sınavda başarılı olunması halinde sertifika elde edebilmektedir. Elde ettikleri sertifikaları ile eğitmenlik, tercümanlık gibi çeşitli görevleri gerçekleştirebilmektedir.
İşaret Dili Alfabesi
Kullanılan ülke alfabesine göre düzenlenmektedir. Yaşanılan ülke dilindeki alfabedeki harflere ve konuşmaya göre olması esas alınmaktadır. El ve parmakların biçimlenişi ve hareketleri ile oluşturulmuş bir alfabedir.
Kurslara öncelikle bu alfabe öğretilerek başlanır. Akabinde harfe karşılık gelen el işaretleri birleştirilerek sözcükler ve cümleler oluşturulur. Böylelikle dil öğrenilir.
İşaret Dili Eğitimi
Çeşitli kurslar vasıtasıyla veya kişi kendi çabasıyla işaret dilini öğrenebilmektedir. Bu dili öğrenmek isteyen bireyler için basılı veya online olarak birçok kaynak mevcuttur. Kişiler bu kaynaklardan faydalanarak öğrenme gerçekleştirebilirler.
MEB tarafından veya özel eğitim kurumları tarafından düzenlenen kurslar bulunmaktadır. Bu kurslara başvurularak da eğitim alınabilmektedir. Sertifika sahibi olmak ve bu dili sadece öğrenmek değil öğretmek için de kullanmak isteyen bireyler mutla kursa yazılmalıdır.
İşaret Dili Öğrenme
Öğrenilmesi zaman ve çaba isteyen bir dildir. Her harfe bir el işareti karşılık gelmektedir. Sözlükler ve kitaplar aracılığıyla öğrenilebilmektedir..
Ancak kendini bu alanda geliştirmek isteyen ve meslek sahibi olmak isteyen kişiler mutlaka belirli bir kursla sertifika edinmelidir. Böylelikle hem bu dili öğrenip hem de öğretebilirler.
İsteyenler için internette online ve örgün kurslar bulunmaktadır.
Bazi işaret dili kurs ve sertifika programları :
- İstanbul Büyük Şehir Belediyesi İSMEK : https://www.ismek.istanbul/tr/branslar.aspx?branscode=1710
- Anadolu Üniversitesi (e-sertifika) : https://esertifika.anadolu.edu.tr/program/24/temel-duzey-turk-isaret-dili
- Ankara Üniversitesi TÖMER : http://tomer.ankara.edu.tr/turk-isaret-dili/
- Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ESMEK : http://tomer.ankara.edu.tr/turk-isaret-dili/
- Bursa Büyükşehir Beledeiyesi BUSMEK : http://busmek.bursa.bel.tr/isaret-dili.html
İşaret Dili Nasıl Öğrenilir
Duyma ve konuşma engeli bulunan bireyler için eğitim veren birçok kurum bulunmaktadır. Aynı zamanda herhangi bir ihtiyaçtan dolayı veya yalnızca kendi isteğinizle bu dili öğrenmenin online veya diğer şekillerde birçok yolu bulunmaktadır.
MEB tarafından yayınlanan işaret dili sözlüğünü hardcopy ve softcopy olarak edinme şansı bulunmaktadır. Kişiler böylelikle dil ile ilgili temel işaretleri öğrenebilirler. Kitapta öncelikle alfabe yer almaktadır. Buna göre her harfe karşılık bir resim yer almaktadır. Kişi işe öncelikle bu harfleri öğrenerek başlamalıdır. Akabinde temel sözcükleri görsellere bakarak öğrenebilir. Yaptığı pratikler ve uygulamalar sayesinde kendini bu konuda geliştirebilir. Ancak bir kursa gitmesi kişinin öğrenimini hızlandırmasında etkilidir.
İşaret Dili Eğitmeni Nasıl Olunur
İşitme ve konuşma engeli bulunan kişilerin kendi aralarında veya diğer kişilerle iletişim kurmasına sağlamak adına işaret dilini öğreten kişidir. En az önlisans düzeyinde eğitimi bulunan kişiler 200 saatlik sertifika programına başvurarak bu mesleği edinebilir.
Kişiler bu sertifikayı edinebilmek için mutlaka sertifika sınavından geçer not almalıdır. Böylelikle MEB onaylı kurslar veya özel eğitim kurslarında görev alabilirler. Görevleri dahilinde duyma ve konuşma engelli bireylere veya yalnızca bu dili öğrenmek için kursa gelen bireylere bu dili öğretirler.
İşaret Dili Sertifikası Ne İşe Yarar
Bugün kişiler gerek kendilerini geliştirmeleri bağlamında gerekse işitme ve konuşma engelli bireyleri anlamak ve onlara yardımcı olmak adına bu sertifikayı edinmek istemektedir.
Bu sertifika vasıtasıyla halk eğitim merkezleri ve özel eğitim kurumlarında eğitmenlik yapılabilmektedir. Aynı zamanda hastaneler, bankalar, mahkemeler, noterlikler, tapu daireleri gibi kurumlarda işaret dili tercümanlığı yapılabilir. Ayrıca tv yayınlarında, seminerlerde ve konferanslarda bu sertifika aracılığıyla görev alınabilmektedir.