Hamiləliyin əlamətləri hansılardır? Hamiləliyin əlamətləri nə vaxt başlayır?

Hamiləlik dövründə qadının bədənində çoxlu dəyişikliklər baş verir. hamiləlik əlamətləriGələcək ana olaraq da adlandırılan bu vəziyyət hər gözləyən ananın fərqinə varmaya bilər. Bəzi gələcək analarda ilk həftə ərzində hamiləlik əlamətləri görünsə də, bu əlamətlər hər insanda eyni anda və eyni şəkildə olmaya bilər. Buna görə də hamiləliyin ilk əlamətləri insandan insana dəyişir. Hamiləlik dövründə hormon ifrazı, embrionun uşaqlığa bağlanması və uşaqlığın böyüməsi kimi bir çox dəyişikliyə görə görülən əlamətlər hamiləlik prosesi boyunca həftədən həftə dəyişir. Menstruasiya zamanı meydana gələn döş böyüməsi və həssaslıq kimi simptomlar hamiləlik dövründə də görünür. Buna görə də hamiləliyin ilk dövründə görülən əlamətlər mütləq həmin şəxsin hamilə olduğunu göstərmir. Hamiləliyi dəqiq başa düşmək üçün hamiləlik testi aparılmalıdır. Hamiləliyin ilk əlamətləri qan səviyyəsini artıran estrogen və progesteron hormonlarıdır. Tez-tez soruşulan ““ Hamiləlik əlamətləri nə vaxt başlayır ?” sualına cavab verməzdən əvvəl “Hamiləlik əlamətləri hansılardır?” sualının cavabını anlamaq lazımdır.

Hamiləliyin əlamətləri hansılardır?

Konsepsiya üçün ən erkən dövr cinsi əlaqədən sonra 14-cü gündür. Bu dövrdə qana baxılaraq edilən Beta HCG testi ilə insan hamilə olub-olmadığını qətiliklə anlaya bilər. Qadın yumurtasının uşaqlıq borularında olan kişi reproduktiv hüceyrə sperması ilə mayalanması ilə başlayan hamiləlik prosesində bir çox əlamət görülə bilər. Ancaq qeyd etmək lazımdır ki, bu simptomlar hər kəs tərəfindən eyni şəkildə və ya eyni intensivliklə hiss olunmayacaq. Hamiləliyin ümumi əlamətlərindən bəziləri aşağıdakı kimi sıralana bilər:

  • Yüngül qanaxma və axıntı:  Ləkəli qanaxma hamiləliyin erkən mərhələlərində baş verə bilər. Menstrual qanaxmadan fərqli olan bu vəziyyət, embrionun uşaqlığa bağlanması nəticəsində meydana gəlir. Ancaq hamiləlik zamanı qanaxma təhlükəli ola bilər və həkim nəzarəti tələb edir. Erkən hamiləlik əlamətləri axıntı şəklində də görünə bilər. Südlü və ya ağ rəngdə olan bu qanaxmalar da implantasiya səbəbindən inkişaf edir.
  • Qasıq Ağrısı:  Erkən hamiləlik əlamətləri qasıq ağrısı şəklində görülə bilər. Hamiləliyin 4-cü və 5-ci həftələrində inguinal ağrılar embrionun uşaqlıq yoluna implantasiyası nəticəsində yaranır. İnsanın hərəkətini məhdudlaşdırmayan yüngül qasıq ağrıları normal qəbul edilsə də, ağrıya müşayiət olunan şiddətli ağrı və qanaxma zamanı həkimə müraciət edilməlidir.
  • Gecikmiş  menstruasiya: Hamiləliyin ilk əlamətlərindən biri olan menstruasiyanın gecikməsi heç də həmişə hamiləliyin olduğunu göstərmir. Həyat tərzindəki dəyişikliklər, qidalanma, ətraf mühit faktorları, stress və bir çox sağlamlıq problemləri menstruasiya gecikməsinə səbəb ola bilər.
  • Döşlərdə həssaslıq:  Hamiləliyə bağlı hormonal dəyişikliklər döşlərdə ağrı və həssaslıq kimi əlamətlərə səbəb ola bilər. Məmə uclarının böyüməsi və qaralması olaraq da görülə bilən bu dəyişikliklər hamiləliyin ilk dövrlərində olduğu kimi sonrakı dövrlərdə də baş verə bilər. Döşlərə qan axınının artması və hormonlar döşlərin böyüməsinə səbəb olur. Döşdəki mavi damarlar və məmə uclarında karıncalanma hissi də qan axınının artması səbəbindən meydana gəlir. 
  • Yorğunluq hissi:  Hamiləlik dövründə  artan progesteron hormonu  bir insanın ləng və yorğun hiss etməsinə səbəb ola bilər. Hamiləliyin ilk üç aylıq dövrü olaraq təyin olunan ilk trimestrdən sonra bu əlamətlər dayanır.
  • Ürəkbulanma: Hamilə  qadınların əksəriyyətində görülən  bulantı  zaman zaman qusmağa səbəb olur. Səhər bulanması olaraq da bilinən bu ürək bulanması, Beta HCG və estrogen hormonlarına görə hamiləliyin əvvəlində və ilk trimestrində baş verə bilər.
  • Ürək yanması:  Uşaqlığın böyüməsi ilə əlaqədar olaraq, hamiləliyin sonrakı dövrlərində daxili orqanlar sıxılmağa başlayır. Mədənin sıxılması səbəbiylə mədə  yanması və reflü kimi  həzm problemləri yarana bilər.
  • Baş ağrısı:  Hamiləliyin ilk üç aylıq dövrünün ümumi simptomlarından biri olan baş ağrısı xüsusilə  miqrenli  insanlarda görülür . Hormonal dəyişikliklər nəticəsində yaranan baş ağrıları bəzi hallarda gələcək ananın narahatlığı və stressindən də yarana bilər.
  • Başgicəllənmə:  Hormonal ifrazat səbəbiylə metabolik dəyişikliklər başgicəllənməyə səbəb ola bilər. Hamiləlik dövründə qan damarlarının genişlənməsi  qan təzyiqinin aşağı düşməsinə və buna görə də başgicəllənməyə səbəb olur .
  • Qoxu Həssaslığı:  Hamiləliyin əlamətlərindən biri olan qoxulara qarşı həssaslıq bəzi hallarda gələcək ananın sevdiyi yemək və ya ətir qoxularına belə dözməməsinə səbəb ola bilər. Məhz buna görə müəyyən qidalara qarşı nifrət, digərlərinə isə xüsusi maraq var.
  • Tez-tez sidiyə getmə:  Döllənmədən sonra 2-ci və 3-cü həftələrdə tez-tez sidiyə çıxma görülə bilər. Bunun səbəbi hormonal sistemdəki dəyişiklikdir. Hamiləliyin sonrakı dövrlərində böyüyən uşaqlığın sidik kisəsini sıxması səbəbindən sidiyə getmə tezliyində artım ola bilər. Sidik ifrazı zamanı yanma və ağrı kimi simptomlar sidik yollarının infeksiyasının əlaməti ola bilər.
  • Bədən Temperaturunda Dəyişiklik:  Hamiləlik dövründə hormonların ifrazı ilə əlaqədar olaraq gələcək ananın bədən istiliyi orta hesabla 1°C yüksəlir.

Erkən hamiləliyin əlamətləri hansılardır?

Təxminən 38-40 həftəlik bir dövr olan hamiləliyin başlanğıc tarixi son menstrual qanaxmanın ilk günü hesab olunur. Buna görə də, hamiləlik əlamətləri ilk həftə ərzində fərq edilə bilməz. Hamiləliyin bu şəkildə hesablanmasının əsas səbəbi təbii yolla əldə edilən hamiləliklərdə qadın reproduktiv hüceyrəsi olan yumurtanın kişi sperması ilə nə vaxt dölləndiyinin dəqiq bilinməməsidir. Buna görə də hamiləliyin ilk həftələri qadın orqanizminin özünü hamiləliyə hazırladığı dövrdür. Beyindəki hipotalamus bölgəsi hormonlar vasitəsilə beyində də yerləşən hipofiz vəzini stimullaşdırdıqda aybaşı dövrü başlayır. Stimullaşdırılmış hipofiz vəzi LH və FSH hormonlarını ifraz edir. Bədən içi ünsiyyət sistemi olaraq da bilinən hormonların qana qarışması ilə əlaqədar orqanlar işə düşür. Hipofiz vəzindən ifraz olunan LH və FSH hormonlarının qana qarışması ilə qadın reproduktiv sistemindəki yumurtalıqlar stimullaşdırılır. Beləliklə, yumurtalıq ehtiyatında olan yumurta follikullarının bir hissəsi yetişir, sonra çatlayır. Yumurtanın inkişaf etdiyi follikul tərəfindən ifraz olunan estrogen hormonu uşaqlıq yolunu stimullaşdırır və uşaqlıq divarının qalınlaşmasına səbəb olur. Çatlayaraq follikuldan çıxan, uşaqlıq borularına atılan və uşaqlığa doğru hərəkət edən yumurta təxminən 24 saat canlı qalır. Qadın orqanizmində 3-4 gün canlı qala bilən sperma yumurta ilə görüşməzsə, estrogen səviyyəsi geriləyir və yerinə progesteron hormonu ifraz olunur. Ancaq bu dövrdə uşaqlıq borularında erkək reproduktiv hüceyrə olan sperma aşkar edilərsə, yumurta döllənərək embrionu əmələ gətirir. Döllənmədən sonra 6-12-ci gündə embrion Uşaqlığın divarına yapışır və hamiləlik prosesi başlayır. Beləliklə, erkən hamiləlik əlamətləri görünür. İmplantasiya və ya başqa sözlə, ləkə şəklində görülən implantasiya qanaması hər qadında olmasa da insanın ilk fərq etdiyi hamiləlik əlamətidir. İmplantasiya qanamasından sonra menstruasiya gecikməsi və qanda estrogen səviyyəsinin artması da erkən hamiləlik əlamətləri arasındadır. “Hamiləliyin ən erkən əlamətləri nə vaxt görünür?” Suala bu şəkildə cavab verilərkən, bu dövrdə hormonal sistemdə baş verən dəyişikliyə görə meydana gələn simptomları sinənin böyüməsi və həssaslığı, insanın özünü halsız, yorğun, əsəbi, narahat, emosional cəhətdən zəif hiss etməsi kimi sıralamaq olar. Bununla belə, bu simptomların heç biri 100% hamiləlik əlamətləri hesab edilə bilməz, çünki öz-özünə hamiləlik sübutu yoxdur.

İnsanın hamilə olub olmadığını dəqiq bilmək üçün qan testi aparılmalıdır. Müsbət hamiləlik testi halında, gözlənilən ananın və körpənin sağlamlığını yoxlamaq üçün müntəzəm həkim nəzarəti son dərəcə vacibdir. Sağlam günlər arzulayırıq.


Yemliha Toker

Yemliha Toker