Paket Yöneticisi

Paket Yöneticisi 3.0.2

Paket yönetim sistemleri bilgisayarlara yazılımların yüklenmesi, güncelenmesi, ayarlanması ve kaldırılması için gereken işlemlerin otomatikleştirilmesi için bir araya getirilmiş araçlardan oluşur. Pardus ve diğer tüm GNU/Linux dağıtımları yüzlerce hatta binlerce yazılım paketine sahiptir. Bu kadar çok paketle başa çıkabilmek içinse paket yönetim sistemleri zorunludur.

Paket yönetim sistemlerini basit bir yükleyici olarak düşünmek yanlış olur. Bir paket yönetim sistemi ve bir yükleyici arasındaki temel farklar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:

Görüldüğü gibi paket yönetim sistemleri her açıdan yükleyicilerden daha avantajlıdır.

PiSi

PiSi (açılımı Packages Installed Successfully as Intended), Pardus’un adı gibi ufak ama özellik dolu paket yöneticisidir. Bağımlılıkları takip ederek paket inşa etme, kurma, kaldırma, güncelleme vb. işlevleri yerine getirir ve kapsamlı bir komut satırı arayüzü içerir.

Paket Yöneticisi

Paket Yöneticisi, Pardus resmipaket depolarındaarama yaparak bulduğunuz paketleri kurmanızı, bilgisayarınızda var olan paketlerin yeni sürümleri çıkmışsa güncellemenizi ve gerek duymadığınız yazılımları bilgisayarınızdan kaldırmanızı sağlayan bir grafik arayüz uygulamasıdır. Bu araçla birlikte paketlerinizi hızlı ve kolay bir şekilde yönetebilirsiniz.

Paket Yöneticisi’ne üç farklı şekilde ulaşabilirsiniz:

1. Eğer ilk açılıştaKaptan Masaüstü‘nden ilgili seçimi yaptıysanız saatin yanındaki sistem çekmecesinden.
2. KDE menüsü > Uygulamalar > Sistem > Yazılım Ekle ve Kaldır yolunu izleyerek
3. Alt+F2 tuşlarına basarak ve açılan kutucuğa paket yöneticisi yazarak ulaşabilirsiniz.

Paket Kurulumu

Pardus’ta sisteminize yeni paketler kurmak sadece bir kaç fare tıklamasıyla gerçekleştirilebilir. Bunun için ayrıca o İnternet sayfası benim bu İnternet sayfası senin dolaşmanıza gerek yoktur. Sadece şu basit işlemler yeterlidir:

1. Sol üst köşede bulunan Kurulabilir Paketleri Göster düğmesine tıklayın.
2. Sol tarafta bulunan ve ilginizi çeken yazılım kategorilerinden birini seçin ya da doğrudan kurmak istediğiniz pakete yönelik bir arama gerçekleştirin.
3. Sağ tarafta seçtiğiniz kategori içerisinde yer alan paketler listelenecek. Buradan aradığınız ya da ilginizi çeken paketlerin yanlarında bulunan kutucuğu işaretleyerek paketi sepetinize ekleyin.
4. İkinci ve üçüncü maddelerdeki işlemleri, kurulum yapmak istediğiniz tüm paketler için tekrarlayabilirsiniz.
5. Sağ üst köşede bulunan Paket(ler)i Kur düğmesine tıklayarak kurmak üzere seçtiğiniz paketleri son bir defa kontrol edebilir.
6. Sepet penceresinin sağ alt köşesinde bulunanPaket(ler)i Kurdüğmesine tıklayarak da tüm istedikleriniz kurabilirsiniz.

Kurulum süresi, bağlantı hızınıza bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Paketler kurulurken işlemleri ekranda saniye saniye görebilirsiniz. İsterseniz de bu sırada diğer işlerinizle ilgilenebilirsiniz.

Paket Kaldırma

Sisteminize bir zamanlar kurduğunuz ama artık ihtiyaç duymadığınız için kaldırmak istediğiniz paketler olursa yapmanız gerekenler şunlardır.

1. Sol üst köşede bulunanKurulu Paketleri Gösterdüğmesine tıklayın.
2. Sol tarafta bulunan ve silmek istediğiniz paketin içerisinde bulunduğu kategoriyi seçin ya da doğrudan kaldırmak istediğiniz pakete yönelik bir arama gerçekleştirin.
3. Sağ tarafta seçtiğiniz kategori içerisinde yer alan paketler listelenecek. Kaldırmak istediğiniz paketlerin yanında bulunan kutucuğu işaretleyerek paketi sepetinize ekleyin.
4. Kaldırmak istediğiniz tüm paketler için ikinci ve üçüncü maddelerdeki işlemleri tekrarladıktan sonra.
5. Sağ üst köşede bulunanPaket(ler)i Kaldırdüğmesine tıklayarak kaldırmak üzere seçtiğiniz paketleri son bir defa kontrol edip.
6. Sepet penceresinin sağ alt köşesinde bulunan Paket(ler)i Kaldır düğmesine tıklayabilirsiniz.

Böylece sisteminizde kullanmadığınız paketler boşu boşuna yer kaplamamış olacak ve bu kullanmadığınız paketlerin güncellemeleri ya da diğer bakım işlemleriyle uğraşmak zorunda kalmayacaksınız.

Paket Güncelleme

Kullandığınız bir paket, güvenlik ya da işlevsellik açısından Pardus geliştiricileri tarafından sıklıkla güncellenebilir. Bu nedenle sisteminizdeki paketleri belirli aralıklarda güncellemeniz gerekir. Bunun için:

1. Güncellemeleri Gösterdüğmesine tıklayın. Paket yöneticisi Pardus depolarına bağlanarak sisteminizde yüklü olan paketler arasında güncellenmesi gerekenler varsa bunların bir listesini çıkaracaktır.
2. Güncellenecekler listesinde tüm güncellemeleri ya da isterseniz bunların bir kısmını seçebilirsiniz. Kararlılık için eğer ne yaptığınızdan emin değilseniz her zaman tüm güncellemeleri yapın.
3. Güncellenecek programları seçtikten sonraPaketleri Güncelledüğmesine tıklayın.
4. Açılan sepeti kontrol ettikten sonra sağ alt köşede bulunan Paket(ler)i Güncelle düğmesine basın.

Bu işlemlerin ardından paketlerin yeni sürümleri otomatik olarak bilgisayarınıza indirilip güncellenme işlemleri gerçekleşecektir.

Paket Yöneticisi Ayarları

Paket Yöneticisi’nin ayarlarını değiştirmek için Ayarlar menüsünden Paket Yöneticisi Programını Yapılandır…’ı seçebilirsiniz. Genel Ayarlar bölümünden Paket Yöneticisi’nin temel ayarları yapılabilir:

Sadece masaüstü uygulamalarını göster:Eğer bu düğme seçiliyse, Paket Yöneticisi’nde sadece grafiksel yazılımlar görüntülenir. Belgeler, kütüphaneler ve diğer konsol araçları görüntülenmez.

Bileşen bilgisini göster:Eğer kurmak istediğiniz ya da sisteminizde kurulu paketlerin tam olarak Pardus depolarındaki hangi bileşene ait olduğunu görebilmek istiyorsanız, bu seçeneği açabilirsiniz.

Paket tipi etiketlerini göster: Paketin tipinin paket yöneticisi üzerinden görüntülenmesini sağlar. Grafik arayüzlü uygulama (app:gui), konsol uygulaması (app:console), kütüphane (library), servis (service), yazıtipi (data:font), yerelleştirme (locale:xy) paket tiplerinden bazılarıdır.

Sistem çekmecesi simgesini aç:Eğer bu seçenek aktifse, Paket Yöneticisi paneldeki sistem çekmecesine yerleşir.

Güncelleme olmadığında sistem çekmecesini gizle: Sistem çekmecesinin sadece bir güncelleme olduğunda görüntülenmesini sağlar.

Aralıklı güncelleme kontrolünü aç:Eğer bu düğme seçiliyse Paket Yöneticisi verdiğiniz kontrol aralıklarında otomatik olarak güncel paket kontrolü yapar. Eğer bir güncelleme varsa sistem çekmecesinden bir bilgi balonu çıkararak size haber verir. Eğer güncellemelerin otomatik olarak kurulmasını istiyorsanız buradaki Güncellemeleri otomatik kur seçeneğini etkinleştirebilirsiniz.

Bant genişliği kullanımını sınırlandır:Paket Yöneticisi öntanımlı ayarlarla bant genişliğinin tamamını kullanarak en hızlı şekilde paketleri sisteminize indirir. Eğer Paket Yöneticisi ile paket indirirken İnternet ile ilgili işlemler de yapmak isterseniz Paket Yöneticisi’nin kullanabileceği en fazla bant genişliğini tanımlayabilirsiniz.

Önbellek

Pardus deposundan bir paket kurulduğu zaman, indirilen her kurulum dosyası disk önbelleğinde saklanır. Kaldırdığınız bir paketi yeniden kurmak istediğinizde Paket Yöneticisi önce disk önbelleğini kontrol eder. Eğer paket önbellekte bulunursa uzaktaki depodan paketi yeniden indirmek yerine önbellekten kurulumu gerçekleşir. Ancak önbellek kullanılımı açıksa her yeni paket indirildiğinde önbelleğin kapladığı alan sürekli artacaktır.

Paket Yöneticisi ayarları penceresinde bulunan Önbellek ayar sekmesinden, azami önbellek boyutunu belirleyerek önbellek sınırlarını belirleyebilir, önbelleği sınırsız yapabilir ya da önbellek kullanımını tamamen kapatabilirsiniz.

Disk önbelleğini aralıklarla temizlemek isterseniz Önbelleği şimdi temizle düğmesini kullanabilirsiniz. Bunu yaparak depolanan tüm paketleri silebilirsiniz. Bu işlem sistemde kurulu olan paketleri silmeyecek ya da sisteminizin çalışmasını etkilemeyecektir.

Paket Yöneticisi paketleri depolamak için öntanımlı olarak /var/cache/pisi/packages dizinini kullanır. Eğer çeşitli nedenlerle önbellek için farklı bir dizin kullanmak isterseniz yapmanız gereken tek şey, Seç düğmesini kullanarak yeni bir dizin seçmektir.

Ayrıca paketler üzerinde kopyalama vb. işlemler yapmak için de Aç düğmesini kullanabilir ve dosya yöneticisiyle doğrudan önbellek dizinini açabilirsiniz.

Depolar

Paket Yöneticisi, birden fazla depoyla çalışabilir. Paket Yöneticisi öntanımlı olarak resmi Pardus deposuyla gelir. Yeni bir depo eklemek isterseniz, Yeni Depo Ekle düğmesini kullanabilirsiniz. Dilerseniz, daha önce tanımlanmış bir depoyu seçerek Depoyu Kaldır düğmesine tıklayıp bu depoyu silebilirsiniz.

Mevcut bir deponun ayarlarını değiştirmek için de depoya ait depo ismi ve depo adresi bölgelerini tıklayarak depo ismini ve adresini yeniden tanımlayabilirsiniz.

Vekil Sunucu

Bu alanda vekil sunucunuzu (proxy) tanımlayabilir, vekil sunucu ayarlarını elle girebilir ya da bulunduğunuz masaüstü ortamında tanımlı olan bir ayarı kullanabilirsiniz.

Sonuç olarak, Paket Yöneticisi Pardus’un en önemli araçlarından biridir. Kullanıcıların yeni uygulamalara erişmesinde köprü görevi görür. İlk geliştiriciliğiniFaik UYGUR‘un yaptığı Paket Yöneticisi’nin şu anki geliştiricisiGökmen GÖKSEL‘dir.

Paket Yöneticisi’nin gelişimine katkı vermek isterseniz, karşılaştığınız sorunlarıhata takip sistemiüzerinden bildirebilirsiniz.

Aklınıza gelen ve Paket Yöneticisi’nin kullanımını kolaylaştıracak fikirlerinizi ÖzgürlükİçinYeni Fikirlerarayüzü üzerinden bildirebilirsiniz.