Yaklaşık 200 ülke, “plastik kriz” konusunda harekete geçmek için uluslararası bir anlaşma üzerinde müzakerelere başlamayı kabul etti.
BM üyeleri, dünya çapında plastik atıkları azaltmak için kapsamlı bir çerçeve geliştirmekle görevlendirildi.
Atılan plastiğin yaşam alanlarını yok ettiğine, vahşi hayata zarar verdiğine ve besin zincirini kirlettiğine dair artan bir endişe var.
Destekçiler, hareketi ozon tabakasına zarar veren maddeleri aşamalı olarak kaldıran 1989 Montreal Protokolü’nden bu yana dünyanın en iddialı çevre eylemlerinden biri olarak tanımlıyor.
İklim değişikliğinin Paris Anlaşması’na sahip olması gibi, plastiğin de dünyayı plastik atığı azaltma yolunda belirleyen kendi bağlayıcı anlaşmasına sahip olması gerektiğini söylüyorlar.
Portsmouth Üniversitesi’nden Prof Steve Fletcher, Birleşmiş Milletler Çevre Programı’na (UNEP) plastik konularında danışmanlık yapıyor.
Plastik sorununun uluslararası sınırları ve sınırları kapsadığını söyledi.
Politikaları ne kadar iyi olursa olsun, bir ülke tek başına plastik kirliliğiyle baş edemez” dedi.
Plastiğin toplum olarak bize sunduğu yaygın zorluklarla başa çıkmamızı sağlayacak küresel bir anlaşmaya ihtiyacımız var.”
Ne anlama geliyor?
BM üye ülkeleri, plastiklerin üretimi, kullanımı ve bertarafı için kurallar koyabilecekküresel bir plastik anlaşmasıhazırlama konusunda uluslararası müzakerelere başlamayı kabul etti . Karar, Nairobi’deki BM Çevre Meclisi toplantısında alındı.
Tekliflerin ön saflarında yer alan Ruanda çevre bakanı Dr Jeanne d’Arc Mujawamariya, müzakerelerin “plastik kirliliğini sona erdirmek için” bir çerçeve oluşturacağı konusunda iyimser olduklarını söyledi.
Koruma amaçlı yardım kuruluşu WWF, kararı ozon tabakasına zarar veren maddeleri aşamalı olarak ortadan kaldıran 1989 Montreal Protokolü’nden bu yana dünyanın en iddialı çevre eylemlerinden biri olarak nitelendirdi.
Kıdemli politika danışmanı Paula Chin, plastik ürünlerin tüm yaşam döngüsünü -üretim ve kullanımın yanı sıra imha etme- ele almanın “plastik musluğu” kapatmanın anahtarı olduğunu söyledi.
“Bir sonraki adım, tüm imzacıların bu çığır açan anlaşmanın vaadini yerine getirmeye hazır olduğundan emin olmak” diye ekledi.
Sonra ne olur?
Dünya liderlerinin, hangi unsurların yasal olarak bağlayıcı olacağı ve anlaşmanın nasıl finanse edileceği de dahil olmak üzere, plastik kirliliği anlaşmasını kabul etmek için 2024’e kadar süreleri var.
Çevre grupları, ulusları plastiklerle ilgili ortak kural ve düzenlemelere bağlı kalmaya teşvik ederken, zararlı ürün ve uygulamaları cezalandıran açık ve güçlü küresel standartlar talep ediyor.
Küresel kuzeyde yaratılan plastik sorunlarla uğraşan küresel güneydeki ülkelere yardım etme baskısı olacak.
Prof Fletcher, “Kimin ödediği ve küresel güneydeki ülkelerin karşılaştıkları plastik kirliliği kriziyle başa çıkmak için kaynaklara sahip olduğundan nasıl emin olacağımız konusunda tartışmalar var” dedi.
Kararı destekleyen Birleşik Krallık hükümeti, anlaşmayı “gerçekten tarihi” olarak nitelendirdi.
Uluslararası çevreden sorumlu hükümet bakanı Lord Zac Goldsmith, “Sadece bir insan ömrü boyunca, küresel okyanusun her bir parçasını plastik kirliliğiyle boğarak küresel çevreye hayal edilemez bir zarar verdik” dedi.
Şimdi bunu iddialı ve geniş kapsamlı bir anlaşmaya dönüştürmek için yapılacak çok şey olmasına rağmen, şimdi bu çirkin sayfayı kapatmaya başlayabiliriz.”
Plastik hakkında gerçekler:
- Dünya okyanuslarında beş trilyondan fazla plastik parçası olduğu ve bunların parçalanması yıllar alabileceği düşünülüyor.
- Her yıl 400 milyon ton plastik üretiliyor ve bunun %40’ı tek kullanımlık – plastik atılmadan önce yalnızca bir kez kullanılıyor
- Her yıl dünya okyanuslarına sekiz milyon tondan fazla plastik giriyor ve bunların çoğu karadan kaçıyor
- Tüm plastikler, ya yapılma şekli nedeniyle ya da çok pahalı ya da yapılması zor olduğu için geri dönüştürülemez.
- Karadaki veya denizdeki hayvanlar plastikten zarar görebilir. Taşıma poşetlerinde veya gıda ambalajlarında sıkışıp kalabilirler veya plastiği gıda sanabilirler.