GAP, Gimp ile hareketli görüntüler ve animasyonlar oluşturmaya yarayan eklentiler bütünüdür. Video, grafik ve İnternet sitesi tasarım işleriyle uğraşan bir çok kullanıcı için önemli çözümler sunar.
GAP kısaltması kelime olarak, Gimp Animasyon Paketi demektir. Özellikle Linux altyapılı sistemlerde eksikliği hissedilen animasyon yazılımlarına ciddi bir alternatif olan GAP’ı tanıdıkça bağımlısı olacağınıza eminiz.
Yazıyı okuduğunuzda sadece GAP’ı tanımakla kalmayacak aynı zamanda “Animasyon nedir?”, “Animasyon yapımında kullanılan teknikler nelerdir?” ve “Pardus altında hangi araçlarla animasyon yapabilirim?” sorularına cevap bulacaksınız.
Animasyon nedir?
Animasyon kısaca, birkaç resmin arka arkaya hızlı bir şekilde gösterilmesiyle elde edilen hareketli görüntüdür. Animasyon oluşturmak için; 3B, 2B, stopmotion ve cut out gibi farklı yöntemler vardır. Ayrıca animasyon için; Klasik, CG (Karakter jenerasyonu-3B olarak bilinir) ve stopmotion olmak üzere üç farklı kategori bulunuyor. Üzerinde çalıştığınız projeye göre bu kategorilerden birini seçebilir ya da hepsini bir proje içinde kullanabilirsiniz.
Hangi tekniği ve kategoriyi seçerseniz seçin kesinlikle atlamamanız gereken bir ön çalışma süreci vardır. Profesyonel şekilde yapılması planlanan bir animasyon filminde karakter tasarımları, senaryonun storyboard (görsel taslak) çalışması ve en son yerleşim çalışması yapılmadan bu sürece başlanamaz. Storyboard, İngilizce’den “Hikâye Tahtası” olarak çevrilse de “Hikâyenin Çizimi” olarak adlandırabiliriz. Proje konusunu belirledikten sonra kafamızdaki resimleri görselleştirmek amacıyla çizilen karalamalar, çekilen fotoğraflar ya da yapılan renkli resimlerdir. Genelde bireysel yapılan amatör çalışmalarda stoyboard çalışması atlanır. Ama profesyonel çalışmalarda artık bir gerekliliktir. Gerek yapımın bütçesini belirlemek gerekse kafamızdaki kurguyu somutlaştırmak için storyboard uygulaması temel şart haline gelmiştir.
Özgür Alternatifler
Animasyon çalışmalarınızda kullanabileceğiniz GAP haricinde de çeşitli özgür alternatifler vardır. Bunlara da kısaca değinelim;
SynfigStudio: Vektörel tabanlı 2B animasyon programıdır ve özgür yazılımlar kategorisinde piyasadaki diğer lisanslı programları aratmayacak derecede güçlü ve ücretsiz bir yazılımdır. Synfig, endüstriyel gücü olan ve daha az kaynak ile daha az insan kullanarak film kalitesinde üretim için sıfırdan tasarlanmıştır. Birçok profesyonel özelliğinin yanı sıra zamansal stüdyo özellikleriyle dilediğiniz animasyon harikalarını çıkarabilirsiniz. SynfigStudio’nun ayrıntılı paket tanıtımına buradan ulaşabilirsiniz.
Pencil: Geleneksel tarzda el yapımı animasyonlar üretmeye yarayan başarılı bir özgür yazılımdır. Pencil hakkında ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Blender: Özgür, üç boyutlu bir modelleme ve canlandırma uygulamasıdır. Blender’ı kullanarak güzel masaüstü resimleri oluşturabilir, bir reklam filmi ya da mimari görselleştirme yapabilir, hatta sadece Blender kullanarak oyun bile oluşturabilirsiniz. Tek bir uygulama içinde üç boyutlu modelleme, kaplama, ışıklandırma, hareketlendirme (animasyon) ve görüntü sentezleme (render) işlevlerini barındırır. Blender tanıtımına Özgürlükİçin‘den ulaşabilirsiniz.
Stopmotion: Stopmotion tekniği ile animasyonlar oluşturmak için kullanılır. Ayrıntılı paket tanıtımına buradan ulaşabilirsiniz.
Ktoon: 2B çizgi film endüstrisine odaklı hoş bir animasyon yazılımdır.
K-3D: Üç boyutlu bir modelleme ve canlandırma yazılımıdır.
Gimp Animasyon Paketi
GIMP Animasyon Paketi (GIMP Animation Package) sadece .gif animasyonlar oluşturmakla kalmaz, video düzenlemeye de olanak verir. GAP çok katmanlı bir resmin her bir katmanını bir animasyon karesi olarak ele alır. XCF dosyalarının her biri tekil bir animasyonun kareleridir. GAP ile animasyon yapım sürecinde çok katmanlı çok sayıda .xfc dosyası oluşturulur.
Kısaca her biri animasyonun karesi sayılan çok sayıda .xcf belgesi oluşturulur. Ve bu .xcf belgelerinin her biri de çok sayıda katman içerir. Eğer daha önceden GIMP ile farklı nesnelerin iç içe olduğu bir geçiş animasyonu oluşturduysanız, sadece bir kare için bile pek çok katman üstünde çalışıp sonra bunları birleştirmenin ne kadar zor olduğunu bilirsiniz. Üstelik tek kare için yaşanan bu zorluğun, onlarca karelik bir animasyonu oluşturmak için kaça katlanacağını düşününce işin zorluğu ortaya çıkıyor. Eskiden sıkça kullanılan ama artık sadece birkaç kişinin hobi olarak yaptığı klasik el yapımı animasyon yapımından bahsediyorum. GAP bütün bu zorluğu kolaylaştırıyor, size başlangıç ve bitiş değerlerini girmek kalıyor, perspektif, dönme ve diğer hesaplama işini sizin yerinize hallediyor.
GAP paketini depodan birkaç tıklamayla sisteminize kurabilirsiniz. Kurulum sonunda GIMP’i açtığınızda üst menüye video sekmesinin eklendiğini göreceksiniz. Animasyon yapımıyla ilgili eklentilere buradan ulaşacağız.
Menüler
Bluebox: Doğrusal olmayan video düzenleme yazılımlarında kullanılan bluscreen (maviekran) efektinin işlevini GIMP’te bluebox eklentisi üstlenmektedir. Bu efekt seçilen bir rengi çalışma üstünde şeffaf (saydam) yapar.
Delete Frames: Geçerli kare dahil belirtilen kareleri siler
Duplicate Frames: Aktif katmanı N kere çoğaltır. Bu işlem uygulanmadan önce isim_000001.XFC dosyasının ayrı bir çalışma dizininde oluşturduğunuza emin olun. Aksi halde bir anda oluşacak çok sayıda dosyanın içinde kalabilirsiniz.
Exchange Frame: Aktif katmanın içeriğini hedef katmanın içeriğiyle değiştirir.
Frames convert: Çok kullanışlı bir eklentidir. Belirlediğiniz iki kare arasındaki tüm karelerin istediğiniz bir resim biçimine dönüştürülmesini sağlar. Böylece çalışmanızı farklı bir yazılım kullanarak (Kdenlive, Cinelerra, Openshot, Pencil,…) birleştirebilir ve farklı biçimlerde çıktı elde edebilirsiniz.
Frames crop: Bütün video karelerini belirtilen genişlik / yükseklik değerlerine göre kırpar.
Frames Density: Bildiğiniz gibi hareketli bir görselde Framerate (kare sayısı olarak çevirebiliriz) oranı ne kadar fazlaysa görüntü o kadar iyidir. Bu değerin düşmesi görüntünün akıcılığını bozar ve görselin kesik kesik izlenmesine sebep olur. Frames Density eklentisi animasyonunuzda belirlediğiniz iki kare arasındaki tüm karelerin Framerate değerinin artmasını sağlar. Bu durumda çalışmanızın boyutu biraz büyüyecektir ama daha akıcı bir çalışmanız olacaktır.
Frames Sequence Reverse: Bu eklenti kare numaralarının sırasını istenilen sırada ters çevirir. (3-4-5-6-7>7-6-5-4-3)
Frames Sequence Shift: Kare numaralarını istenilen aralıkta değiştirir. (isim_000001.XFC belgesini isim_000002.XFC olacak şekilde numaralandırır. Bütün kareler benzer şekilde yeniden numaralandırılır. 2>3, 3>4, 4>5,…)
Frames Layer Delete: İstenmeyen bir katmanın belirlenen iki kare arasındaki tüm karelerden silinmesini sağlar.
Frames Modify: Bu eklenti, belli bir kare aralığında seçilen her katman üstünde değişiklik yapmanıza imkan verir.
Frames Renumber: Baştan başlayarak bütün kareleri yeniden numaralandırır.
Frames Resize: Bütün video karelerini girilen yeni yükseklik/genişlik değerlerine göre boyutlandırır.
Frames Scale: Bütün video karelerini girilen yeni yükseklik/genişlik değerlerine göre ölçeklendirir.
Frames to Image: Aktif karenin içeriğindeki resimlerden yeni bir resim oluşturur. Her bir kare oluşan yeni resimde bir katmana dönüştürülür. Orijinal çalışmanızdaki kareler bu uygulamadan etkilenmez.
Go to: İlk, son, bir önceki ve bir sonraki kareye gitmek için kullanılır.
Layer: Bir karede yer alan katmanın saydamlığını, rengini, doygunluğunu ayarlamak; katman üstünde çeşitli döndürme işlemlerini yapmak için kullanılır.
Master Video encoder: Çok detaylı bir içeriği olan video ve ses biçimlendirme eklentisidir. Katmanlardan, seçili aralıktaki karelerden ya da hikaye tahtasındaki bütün karelerden ses dosyası ekleyerek çeşitli video biçiminde çıktılar alabilmeniz mümkün.
Morph: Morphing, bir şeklin yavaşça başka bir şekle dönüştürülmesi işlemidir. Esas olan iki şekil vardır; ilk şekil ve son şekil. Bu iki şeklin birbirine dönüşecek kilit noktaları belirlenir, bu noktaların koordinatları girilir ve GAP yardımıyla ara kareler doldurulur. En bilinen örneği Terminator 2 filmi ve Michael Jackson’un Black or White klibinin sonunda insanların birbirine dönüştüğü sahnedir.
Move Path: Animasyon paketinin en önemli bileşenidir. Kaynak resimden nesnelerin tek tek alınıp çalışmadaki bütün karelere eklenmesi; konumlarının, saydamsızlıklarının, büyüklüklerinin, yapacağı hareketlerin saniye saniye belirlenmesi ve çok daha fazlası bu eklentiyle sağlanır.
OnionSkin: Animasyon yapımında sıkça kullanılan bu uygulama, bir karede çalışırken diğer karelerin şeffaf olmasıdır. Bu olay ekranda oynayan bir topun iz bırakması gibi bir şeydir. Böylece sözgelimi, hareket eden bir nesnenin her karede ne pozisyonda olacağından emin olunur, ani sıçramalar yaşanması engellenmiş olur.
Playback: Çalışmanın önizlemesini yapmak için kullanılır.
Split Image to Frames: Bir çalışmada yer alan katmanların her birini bir video karesi olarak ayırır ve kaydeder.
Split Video into Frames: Kullanışlı bir eklentidir. Herhangi bir video dosyasını dışarıdan GIMP’e aktararak video üstünde kare kare düzenlemesine olanak sağlar. Adı sıkça duyulan Rotoskop denilen uygulamanın GIMP ile uygulanmasını sağlar.
Storyboard: Storyboard; İngilizce’den “Hikâye Tahtası” olarak çevrilse de “Hikayenin Çizimi” olarak adlandırabiliriz. Çalışmadaki animasyon karelerin yan yana dizilmiş olarak görüntülendiği, çeşitli ayarların yapıldığı bölümdür.
Duplicate Continue: Seçili Animasyon resmini çoğaltıp yeni kare olarak animasyona ekler.
İlk Adımlar
GIMP animasyon paketini ve menülerini tanıdıktan sonra sıra geldi uygulamalar yapmaya. Tabii ki burada bir uygulama yapıp yazıyı biraz daha uzatma gibi bir niyetim yok. Yalnız bütün çalışmalarınızda dikkat etmeniz gereken birkaç hususa değineceğim. Animasyon yapımında izlenmesi gereken yol şu şekildedir;
Başlangıç olarak bir dizin (klasör) oluşturalım. Bunun nedenini birazdan anlayacağız. Dizin içinde adı _000001.xcf ile biten bir belge oluşturalım (örneğin animasyon_000001.xcf) Bu bizim temel belgemiz olacak. Ayrıca animasyonda kullanacağımız nesneleri barındıran bir kaynak.xcf dosyasını da aynı dizinde oluşturalım. Nesnelerin her biri bu dosya içinde ayrı ayrı katman olarak yer almalı.
Bir dizinimiz ve bu dizin içinde, animasyon_000001.xcf ve kaynak.xcf isimli iki dosyamız olduğuna göre uygulamamıza devam edebiliriz. Temel dosyamızı Video/Duplicate Frames yoluyla açılan pencere yardımıyla çoğaltıyoruz. N times (N kere) ifadesi kaç kere kopyalanacağını belirler. Örneğin 100 kare için 99 seçilir. OK (Tamam) düğmesine bastığınızda istediğiniz sayıda kare dizin içinde oluşturulmuş olur. Dizinin içine girdiğinizde _000002.xcf, _000003.xcf , … vb. isimli çok sayıda Gimp XCF dosyasının oluştuğunu göreceksiniz (Böylece en başta bir dizin oluşturmamızın sebebi anlaşılmış oluyor).
Biraz da animasyonda kullanacağımız resimlerin bulunduğu kaynak.xcf dosyasından bahsedelim. Bu dosyada her resim bir katman olarak yer almalı. Ayrıca resimlerin kipi animasyonumuzun kipiyle aynı olmalı (hepsi RGB ya da hepsi Gri ölçekli). Aksi halde GAP kaynak resimler dosyasını algılamaz.
Bundan sonraysa Move Path eklentisini çalıştırarak, animasyon dosyasına kaynak.xcf dosyasındaki nesneleri eklemek, hareketin başlangıç ve bitiş değerlerini girmek. GAP perspektif, dönme, şeffaflık ve diğer hesaplama işlerini sizin yerinize hallediyor.
XCF
XCF, GIMP’in yerel dosya biçimidir. Bir GIMP çalışmasının içeriğinde bulunan bütün verilerin depolanabilmesi için özel bir şekilde tasarlanmıştır. Bundan dolayı çok karışıktır ve bu dosya türünü destekleyen sadece bir kaç yazılım bulunmaktadır. Bir çalışma XCF belgesi olarak kaydedildiğinde dosyaya, resim hakkında bilinmesi gereken (geri alma geçmişi hariç) her şey kodlanır. (Görüntü içindeki katmanları, seçimlik alanları, renk kanalları, şeffaflık, yolları ve kılavuzları saklama yeteneğine sahiptir.)
GIMP geliştiricileri XCF’nin eski sürümlerle uyumlu olabilmesi için büyük gayret gösterdiler. Örneğin GIMP 2.X sürümü ile bir dosya oluşturduğunuzda bunu 1.X sürümü ile açabilmeniz kuvvetle muhtemeldir. Yalnız dosyadaki bazı bilgiler kullanılmaz olabilir. Örneğin; 2.0 sürümüyle oluşturduğunuz bir yazı katmanı eskiye göre daha karmaşık bilgiler içerdiğinden 1.0 sürümüyle açmaya kalktığınızda bir resim katmanı olarak karşınıza çıkabilir.
XCF biçimi yukarıda bahsedilen bu özelliklerden dolayı animasyon yapımında çok işe yarar özellikler sunmaktadır.
Animasyon Dosya Biçimleri
Animasyonumuzu oluşturduk ve çıktı için uygun dosya biçimini belirleyeceğiz. Bu noktada da birkaç seçeneğimiz mevcut.
GIF: İnternet sayfalarında animasyonlu resimler oluşturmak için kullanılır. Eski bir biçim olduğu için birçok yazılımla oluşturulabilir ve değiştirilebilir. Kayıpsız sıkıştırma kullanır. Ayrıca çok az bir yer kaplar. Saydam görüntüler oluşturmanıza izin verir. Sadece 256 renk desteği olduğu için resim kalitesi düşüktür yani fotoğraf kalitesinde resimler oluşturamazsınız. Bundan dolayı daha çok İnternet sitelerinde kullanılır. GAP çalışmalarınız öntanımlı olarak GIF biçiminde aktarılır.
APNG: PNG için henüz onaylanmamış bir hareketli görüntü biçimidir. PNG dosyalarının tıpkı GIF görüntü biçimindeki gibi hareketli animasyonlara sahip olmasını sağlar.
APNG, 2004 yılında Mozilla geliştiricileri Stuart PARMENTER ve Vladimir VUKICEVIC tarafından geliştirildi. APNG dosya biçimi, uzantı olarak tıpkı PNG gibidir. PNG imzasını taşıyan bu görüntüler, içlerindeki veri yığınları aracılığıyla PNG dosyalarından farklılaşırlar.
APNG dosya biçimi özelliklerini taşıyan hareketli görüntüler, GIF gibi 256 renk limiti olmadığı için görüntüler çok daha nettir. GIF görüntü biçiminin aksine, 24 bit derinlik ve 8 bit şeffaflık desteklerler. Eski PNG çözücülerle uyumluluk açısından, ilk kare normal PNG biçimindedir. Bu sayede kullanıcı APNG desteklemeyen bir tarayıcıda bu ilk kareyi görebilecektir.
GIMP çalışmalarınızdan bir eklenti yardımıyla APNG olarak çıktı alabilirsiniz. Bunun için kullanmanız gereken eklentiye GIMP’in resmi eklenti deposundan ulaşabilirsiniz.
SWF: Çoklu ortam ve özellikle vektörel çizim konusunda uygulamaları bulunan Adobe Flash yazılımının çıktısıdır. İnternet’te animasyon, video ve etkileşimli oyun sitelerinde çokça kullanılmaktadır. Çoğu İnternet tarayıcısı SWF biçimini desteklemekle beraber, bu tür dosyalar Flash Player tarafından oynatılabilir.
GAP ile oluşturduğunuz animasyonları GIF’in renk sınırlaması nedeniyle .swf biçiminde kaydetmeyi düşünebilirsiniz. Bu isteğinizi yerine getirecek eklenti Eckhard M. JÄGER tarafından yazılan GIMP için SWF aktarıcıdır.
Animasyonunuzu oluşturduktan sonra çalışmanızı birkaç tıklamayla SWF olarak kaydedebiliyorsunuz. GIMP ile yaptığınız animasyonları İnternet üzerinden paylaşmak için çok etkili bir yöntem.
Bu eklentiyi çalıştırabilmek için sisteminizde SWFTools yüklü olmalıdır. Ayrıca şunu da hatırlatmakta fayda var, oluşturduğunuz animasyonların çıktısı vektörel değil, nokta tabanlı olacaktır.
Diğer Biçimler
Animasyonunuzu GIF, SWF ya da APNG biçiminde değil de örneğin bir video biçiminde aktarmak isteyebilirsiniz. Bu durumda yazıda bahsi geçen Fr15ames Convert ve Master Video Encoder bölümlerini yeniden okuyarak fikir sahibi olabilirsiniz.
Uygulamalar
GIMP animasyon paketini tanıdık ve sıra geldi uygulamalar yapmaya. Size önerim GIMP’in Türkçe belgelendirme sitesi olan GimpTR‘yi ziyaret edip GAP kategorisindeki dersleri incelemeniz. Ayrıca Google’da “GIMP-GAP” araması yaparsanız çeşitli dillerde yazılmış farklı uygulamalara da ulaşabilirsiniz.
Uzunca bir yazının sonuna geldik. Keyifli günler dilerim…