Web3 internetin en yeni versiyonudur. İşte bunun ne anlama geldiği, ne bekleneceği ve ne zaman geleceği.
Reader’s Digest Sürümü:
|
Web3 nedir? Web3 internetin en yeni versiyonudur. Kulağa çok büyük geliyor ve öyle, ancak internet kaldırılmıyor ve yeni bir sürümle değiştirilmiyor. Bunun yerine, zaten kullandıklarımıza ekleme yapmakla ilgilidir. AR ve VR konusunda kafanız karıştıysa, VR’ı seviyor veya ikisinden de nefret ediyorsanız endişelenmeyin ; herkes için bir şeyler olacak. Web3 sonunda meta veri tabanının ne olduğunu ve nasıl alışveriş yaptığımızı şekillendirecek (örneğin, AI bizim için en iyi VR başlıklarını seçebilir) ve verilerimizi daha güvenli tutacaktır.
İnternet nasıl değişti
Şimdiye kadar, internetin iki versiyonu olmuştur. İlk sürüm, 1989’da internetin başlangıcından 2000’lerin başına kadar süren Web 1.0 veya salt okunur web olarak adlandırıldı. Amacı bilgi paylaşmaktı; ziyaretçi ile çevrimiçi olan arasında herhangi bir etkileşim yoktu. Kendi sayfalarınızı internete koyabilir veya başkalarının sayfalarını okuyabilirsiniz. Bu kadar. E-posta dışında iletişim sıfırdı. Tüm bilgiler bir sunucuda saklandı ve yalnızca bir bilgisayar tarafından erişildi.
Yavaş yavaş internet, Web 2.0 veya okuma-yazma web’e dönüştü. 2004 civarında resmiyet kazandı ve bugün kullandığımız şey bu. Bu sürüm, insanların çevrimiçi gördükleri şeylerle yorum bölümleri, sosyal medya ve daha fazlası aracılığıyla etkileşim kurmasına olanak tanır. 2.0 bilgileri sadece kişisel sunucularda saklanmak ve bilgisayarlar tarafından erişilmek yerine bulut depolama (barındırılan sunucular) üzerinde saklanabilir ve bilgisayarınızın yanı sıra tabletlerde, cep telefonlarında ve hatta buzdolabınızda görüntülenebilir.
Web3 nedir?
Dolayısıyla, Web3 (Web 3.0) nedir diye sorduğunuz zaman, yanıt gerçekten de bunun Web 2.0’dan gelişen internetin bir sonraki evrimi olduğudur. Bu ilerlemenin neyi gerektireceğine dair kesin bir tanım olmasa bile, nihayetinde ne olacağına dair bir fikir ediniyoruz.
İnternetin önceki sürümleri gibi, Web3 de geçmiş nesilleri inşa ediyor ve ona eklemeler yapıyor. İnternetin oku-yaz-sahiplen veya oku-yaz-yürüt versiyonu olarak kabul edilir. Ademi merkeziyetçilik, mahremiyet, makine öğrenimi ve güvenlik, şimdiden gördüğümüz ve Web 3.0 ortamını şekillendirecek bazı trendlerdir.
Ademi merkeziyet yoluyla adalet
Web3’ün anlamının büyük odak noktası ademi merkeziyettir – şeffaf bilgi paylaşımı ile çevrimiçi toplulukları herkesin sahiplenmesidir.
Google gibi veritabanı devleri aracılığıyla bilgi depolamak yerine, bilgiler serbestçe paylaşılacak ve birçok yerde saklanacak (buna dağıtılmış bilgi işlem denir). Her şey DAO’lar (Merkezi Olmayan Otonom Kuruluşlar) tarafından paylaşılacak. DAO’lar, tek bir amaç için oluşturulmuş, topluluk tarafından yönetilen, DAO içindeki her bir üyenin ortak bir hedefe ulaşmak için en iyi şekilde çalışmasına dayanan gruplardır.
Bir veri yönetişim danışmanlığı olan OvalEdge’in CEO’su Sharad Varshney, “DAO’lar gerçekten kripto para meraklıları arasında ortaya çıktı ve büyük ölçüde aşağıdan yukarıya, ideal olarak eşitlikçi bir yönetim yaklaşımında kararlar almak için kullanılıyor” diye açıklıyor.
Blockchain aracılığıyla gizlilik
Blockchain, ademi merkeziyetçiliğin önemli bir parçası olarak kabul edilir. Luna Market’in kurucu ortağı Billy Huang, internette nesnelerin mülkiyetinin herkesin içinde neler olup bittiğini görmesine izin veren şeffaf ve halka açık bir veri sistemi olan blok zincirine kaydedileceğini söylüyor.
Blockchain kullanan kişilerin bir örneği, insanların diğer tarafı tanımaya gerek kalmadan dijital ürünleri sorunsuz bir şekilde aktarmalarına olanak tanıyan dijital varlıkların ( NFT’ler ) ve belirteçlerin (kripto) kaydedilmesini içerir. Kullanıcılar, blockchain cüzdanlarını (bunu Web 3.0 kimliğiniz olarak düşünün) kişisel bilgilerine bağlayarak gerçek kimliklerini paylaşmaya karar vermedikçe kişisel kimlik açığa çıkmaz.
Blockchain teknolojisi ile geçmiş altyapılar arasında tek bir temel fark vardır: veritabanları. Huang, “Geçmişteki veritabanları tek bir kişi veya kuruluş tarafından kontrol ediliyordu ve bu sistem üzerinde tam kontrole sahiptiler” diyor. “Verilerin nasıl saklandığını ve değiştirildiğini kontrol edebiliyorlar, bu da hatalara ve dolandırıcılığa yol açıyor. Öte yandan blok zincirleri, herkesin herkes tarafından denetlenebilecek sistemler oluşturmasına izin verir. Herkese açık olduğu için herkesin arabirim oluşturduğu sistemleri anlamasına ve uygulamalarını kullanan kullanıcılarla güven geliştirmesine olanak tanıyor.”
Şifreleme yoluyla güvenlik
Şifreleme , Web3’ün başka bir parçasıdır. Temel olarak, amaçlanan taraflar dışında kimsenin verilere erişememesini sağlar. Çevrimiçi verilerimizi korumak için zaten şifreleme kullanıyor olsak da, internet geliştikçe bunu verilerin hem kamuya açık hem de özel mülkiyette olmasını sağlamak için kullanacağız.
Huang, örneğin, siz blok zincirindeki mülkiyetleri ve varlıkları aktarırken şifrelemenin bilgilerinizi gizli tutacağını söyledi.
Yapay zeka aracılığıyla makine öğrenimi
Web 3.0 yapbozunun bir başka parçası da 1990’larda hayal edilmişti. Buradaki fikir, bilgisayarların bilgiyi tıpkı insan beyni gibi bağlamsallaştırabilmesiydi. Bilginin ne olduğunu bilmenin ötesinde, AI (yapay zeka) , bilginin arkasındaki anlamı ve duyguyu anlayacak ve onu insanlara bugün arama motorlarından daha akıllı bir şekilde sunacaktır.
Örneğin yapay zeka, kişisel tercihlerinizi ve tarzınızı kullanarak, tıpkı bir kişisel alışveriş yapan insan gibi, sizin için en iyi fiyat noktasında bir çift ayakkabı bulabilir. Ayrıca sizin için bir araba veya tatil için alışveriş yapabilir ve ardından size son derece özelleştirilmiş seçenekler sunabilir.
AI, yeni ilaçlar oluşturmak veya yeni ürünler üretmek gibi bu gelişmiş öğrenme yöntemini kullanarak değerli şeyler yapmak için de kullanılabilir.
Huang, “Web 3.0 uygulamalarında zaten birkaç yapay zeka kullanım durumu var” dedi. “Örneğin, daha sonra NFT’ler olarak satılan yapay zeka tarafından üretilen sanat var.”
Bunların hepsi bir gün metaverse’ye nasıl sığabilir?
Huang, “Tam olarak belirlemek zor olsa da, meta veri deposunun dijital varlık depolamasını takip etmek için blok zincirleri kullanacağını umuyorum” diyor. Potansiyel bir kullanım, meta veri deposundaki içerik oluşturucuların ses, müzik, sürükleyici deneyimler ve oyunlar gibi dijital varlıklarını güvenli ve şeffaf bir şekilde kaydedebilmesidir.
Web 3.0 AI, kişiliğinize ve tercihlerinize göre size özel meta veri deposu oyunları veya ortamları da oluşturabilir.
Web3 şirketlerine, platformlarına ve ağlarına örnekler
Halihazırda oluşturulmuş ve gelişen birçok Web3 örneği var. Popüler Web3 ağları arasında Ethereum, Solana, Polygon ve Cosmos bulunur. Bazı popüler Web3 platformları arasında OpenSea, Coinbase, Ledger ve MetaMask bulunur. Bu ağların ve platformların birçoğu NFT’ler veya Bitcoin gibi kripto para birimleri satmaktadır .
Web3’ün Eksileri
Web 3.0’ın dezavantajları var mı? Bunu söylemek için gerçekten çok erken. İnternetin bu yeni sürümünün henüz emekleme dönemindeyiz. Yine de teoriler var.
Bazıları, özellikle DAO’ların kaotik olabileceğine inanıyor. Kontrol eden biri veya bir şey olmadan, örneğin, nefret söylemi ve yanlış bilgilendirme daha da kötüleşebilir çünkü bunu denetleyecek kimse olmayacaktır. Politikalar, sonunda işleri çözmeye yardımcı olabilir.
Varshney, “DAO’lar, merkezi kontrolün kısıtlamalarını reddetmelerine rağmen, yine de veri yönetişimi de dahil olmak üzere yönetişim politikalarını benimsemeleri gerekiyor” diyor. “DAO kuruluşları tamamen çevrimiçi olarak faaliyet gösterdiğinden, verileri etkili bir şekilde yönetmek güvenlik, erişim, işbirliği ve daha fazlası için kritik öneme sahiptir. DAO’lar dijital bilgiler üzerine kuruludur ve bunları kullanarak çalışır. Yönetişim protokollerine karar verirken bu verilerin özel bir araç kullanılarak iyi yönetilmesini sağlamak, listenin başında yer almalıdır.”
Web3 hayatınızı nasıl etkileyebilir?
Gelecekte verileriniz sizin olacak ve bunları daha iyi bir yaşam yaratmak için kullanabilirsiniz. Her zaman bir şey satın aldığınızda veya çevrimiçi bir şey aradığınızda kişisel verilerinizi toplayan şirketler geçmişte kalabilir.
AI, kendi kişisel uşağınız olarak çalışabilir ve kontrol ettiğiniz verileri kullanarak sizin için kişiselleştirilmiş deneyimler yaratabilir. Yapay zekayı kullanarak özel oyunlar ve ortamlar da oluşturabilirsiniz.
Çözüm
Web3 ile gelebilecek pek çok şey olsa da, halihazırda ortaya çıkan bazı genel temalar var. Kullanıcıya daha fazla özgürlük ve güvenlik sağlamaya vurgu yaparak “büyük veri”den uzaklaşma zaten yaşanıyor.
Web 3.0 heyecan verici ve biraz ürkütücü görünse de, hemen büyük bir değişiklik olmayacağını hatırlamak önemlidir. Zamanla, bildiğimiz şekliyle internet, tıpkı 1.0’ın 2.0’a evrilmesi gibi, yavaş yavaş yeni sürüme evrilecektir. Web’in önceki işlevleri devam edeceğinden ve bunun olduğunu fark etmeyebileceğimizden, çoğu kişi için uyum sağlamak kolay olacaktır. Bunun ne zaman olacağına gelince, bazı uzmanlar en az 5 ila 10 yıl süreceğini tahmin ediyor.
kaynaklar:
- OvalEdge’in CEO’su SharadVarshney
- Luna Market’inkurucu ortağı Billy Huang